جایگاه گفتمان استقلال‌خواهی در انتخابات آتی پارلمانی عراق
اکنون تحولات سیاسی کشور عراق در مسیر مشروعیت یافتن بیش از پیش، مقابله با حضور بیگانگان قرار گرفته است. برخلاف رویه تسامحی دولت مصطفی الکاظمی، بسیاری از جریان‌های سیاسی و اکثریت قاطع شهروندان عراقی، حاکمیت و استقالا کشور عراق را خط قرمزی می‌پندارند که تنها با اخراج فوری نظامیان خارجی قابل تحقق است.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات زودهنگام پارلمانی در عراق که در 10 اکتبر 2021 (18 مهر 1400) –شش ماه آینده- برگزار می‌شود، طرح مطالبات عمومی از سوی گروه‌های سیاسی و تشکیل ائتلاف‌‌های جدید به موضوع اصلی صحنه سیاسی این کشور تبدیل شده است. در اداوار گذشته انتخابات پارلمانی طی شرایط مختلف در هر دوره مطالباتی خاص مطرح شده‌اند. با این اوصاف انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق نیز از این قاعده مستثنی نبوده و از هم اکنون می‌توان شاهد استقبال گروه‌های سیاسی از فضای انتخابات با طرح مطالبات عمده اجتماعی بود.
در دو سال اخیر یکی از مهم‌ترین یا اولیت اصلی مطالبه شهروندان عراقی پیرامون موضوع بهبود وضعیت اقتصادی یا گفتمان اقتصادمحور بوده است اما طی ماههای اخیر به وضوح این موضوع نمایان شه که خواست استقلال خواهی و تلاش برای حفظ و تقویت حاکمیت ملی عراق نیز، به مهم‌ترین رویه گفتمانی در کشور عراق تبدیل شده است.
تاکید جریان‌های سیاسی عراقی برای ضرورت حفظ حاکمیت و اخراج نیروهای بیگانه
تنها 6 ماه مانده تا برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق، جریان‌های سیاسی این کشور بیش از هر زمان دیگری بر طرح گفتمان استقلال خواهی و مقابله با نقض حاکمیت بغداد تاکید می‌کنند. طی ماههای گذشته بارها شاهد بوده‌ایم که افرادی همچون مقتدی صدر، رهبر ائتلاف سائرون، هادی عامری، رهبر ائتلاف فتح، نوری المالکی، رئیس ائتلاف دولت قانونی و... بر ضرورت اخراج بیگانگان و اجرایی شدن مصوبه پارلمان عراق، مبنی بر اخراج نظامیان خارجی که در 5 ژانویه 2020 (15 بهمن 1388) تصویب شد، تاکید کرده‌اند.
این مطالبه در وضعیت جدید نیز از سوی سیاست‌مداران و رهبران سیاسی عراقی نیز مجددا مورد تاکید قرار گرفته است. برای نمونه، اخیرا «فالح الفیاض» رئیس حشد الشعبی (سازمان بسیج مردمی عراق) طی سخنانی در مراسم سالروز شهادت یکی از فرماندهان این سازمان تاکید کرد: حضور نیروهای بیگانه، نقض حاکمیت عراق به شمار میرود؛ جنگ، فداکاری و شهادت برای حفظ حاکمیت کشور انجام می‌گیرد. از دیدگاه فیاض، حاکمیت عراق با خروج نیروهای بیگانه نشان داده می‌شود و ما جنگیدیم و شهیدان را تقدیم کرده‌ایم تا حاکمیت در کشور برقرار شود.
علاوه بر رئیس حشد الشعبی، «سیدعمار حکیم»، رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز در چهارمین نشست سالانه مجمع عمومی جریان حکمت ملی با اشاره به شرایط سرنوشت‌سازی که عراق در آن به سر می‌برد، به چالش‌هایی که عراق پشت سر گذاشته و چالش‌هایی که با آن روبه‌رو است اشاره می‌کند. رهبر جریان حکمت ملی عراق درباره چالش‌هایی که عراق در پیش دارد نیز نخستین آنها را حفاظت از دستاوردهای موجود با تکمیل حاکمیت ارضی عراق از راه خروج نیروهای خارجی از کشور با در نظر گرفتن شعار از پیش اعلام‌شده «سه نه» یعنی نه به حضور نیروهای رزمی و نه به پایگاه‌های دائمی خارجی و نه به دخالت در امور عراق دانست.
زمینه‌های گرایش جریان‌های سیاسی عراقی به موضوع امنیت و استقلال عراق
با نظر به اینکه اکنون مطالبه اخراج بیگانگان از کشور و ضوروت حفظ حاکمیت ملی، به یکی از گفتمان‌های غالب انتخاباتی تبدیل شده، این پرسش قابل طرح است که اساسا چنین خواسته‌ای چرا بیش از هر زمان دیگری قوت گرفته است؟ در ارتباط با این پرسش می‌توان چهار علت اصلی را مورد ارائه قرار داد که عبارتند از:
1- 18 سال پس از رهایی عراق از دیکتاتوری حزب بعث، حضور و مداخله خارجی همچون آسیبی بزرگ، همواره حاکمیت و جامعه سیاسی این کشور را تهدید کرده است. شاید در ابتدا چنین به نظر می‌رسید که حضور نیروهای اشغال‌گر آمریکا تنها محدود به چند سال باشد اما اکنون برای افکار عمومی عراقی نمایان شده که غربی‌های به رهبری کاخ سفید، در تلاش هستند که حضور نظامیان خود در عراق را تمدید و حتی پایگاه نظامی دائمی در این کشور ایجاد کنند. حضوری که بیش از هرچیز برای عراق بی‌ثباتی و ناامنی را در پی داشته است.
2- در سطح دوم، دست داشتن و سیاست‌های فریب‌کارانه آمریکا و اروپا در حمایت از گروه تروریستی داعش و نیز تلاش آنها برای تجزیه کشور عراق از طریق مطرح کردن استقلال منطقه کردستان (شمال) از مرکز و جنوب، جامعه سیاسی عراق را نسبت به این امر آگاه کرده که واشنگتن و استراتژیست‌های آمریکا در مسیر ضربه وارد کردن به منافع ملی و امنیت این کشور گام بر می‌دارند؛ لذا شاهد تقویت بیش از بیش مطالبه اخراج نظامیان خارجی در آستانه انتخابات زودهنگام پرالمان ماه اکتبر هستیم. در وضعیت جدید نیز به نظر می‌رسد هر جریان سیاسی که این گفتمان را در راس برنامه‌های سیاسی خود قرار دهد، از اقبال عمومی بیشتری نیز برخوردار خواهد شد.
3- تسامح دولت مصطفی الکاظمی در برابر حضور بیگانگان و نظامیان خارجی در عراق، یکی دیگر از عوامل مهم در تقویت مطالبه استقلال خواهی در جامعه عراق بوده است. در حقیقت، بر خلاف خواسته و مطالبه شهروندان عراقی، الکاظمی طی دوران نخست‌وزیری خود، کمترین اقدام را در مسیر اجرایی کردن مصوبه پارلمان عراق با موضوع الزام اخراج نظامیان خارجی از کشور داشته است. حتی نخست وزیر عراق، در برخی از موارد نیز با تسامح بیش از اندازه خود در برابر آمریکایی‌ها زمینه‌ساز خشم جریان‌های سیاسی شده است.
در مجموع، اکنون تحولات سیاسی کشور عراق در مسیر مشروعیت یافتن بیش از پیش، مقابله با حضور بیگانگان قرار گرفته است. برخلاف رویه تسامحی دولت مصطفی الکاظمی، بسیاری از جریان‌های سیاسی و اکثریت قاطع شهروندان عراقی، حاکمیت و استقلال کشور عراق را خط قرمزی می‌پندارند که تنها با اخراج فوری نظامیان خارجی قابل تحقق است.
