نگاه منفی فلسطینی ها به رویکرد عربستان سعودی

 

منابع اسرائیلی  در گزارش هایی از مخالفت اردن و فلسطین با حضور عربستان سعودی در اداره  مسجدالاقصی خبر دادند که شاید در نگاه نخست کمی سوال برانگیز باشد.

 

ریاض در تلاش برای سوء استفاده از کمک های مالی خود جهت خارج کردن کنترل مسجدالاقصی از کنترل رام الله و امان است، آنها با توجه به جایگاه مسجدالاقصی به عنوان سومین مکان مقدس پس از مکه و مدینه تلاش های خود را در این زمینه جدی تر کرده اند. مقامات سعودی در ماههای اخیر از شخصیت های موثر تشکیلات خودگردان و قدس خواسته بودند که نگاه افکار عمومی فلسطین را برای دیدارهای رهبران و شخصیت های دینی ،رسانه  ای و سیاسی شهر قدس به عربستان آماده کنند، تا آنها از مسیحی گرفته تا مسلمان به دیدار «محمد بن سلمان» ولیعهد سعودی بروند اما شخصیت های اهل قدس با این درخواست سعودی ها مخالفت کردند.

 

سران ریاض در تلاش  هستند که با گزینه کمک های مالی و پروژه های اقتصادی، چهره منفی خود را در بین فلسطینی ها  بهبود بخشند. آنها در نشست سران عرب 15 میلیون دلار برای حمایت از قدس هزینه کردند. این در حالی است که هم اکنون مساله توافق قرن روی میز قرار دارد و سعودیها در نظر دارند با وجود مخالفت های شدید، آن را در جهان عرب مقبول جلوه دهند. البته آنها از این طریق در تلاش برای افزایش نفوذ خود در قدس هم هستند.

 

این تلاش های نافرجام سعودی ها در شرایطی رخ داد که همکاری تشکیلات خودگردان فلسطین با اردن در موضوع اشراف بر امور اوقاف اسلامی در قدس بسیار نزدیک است. اشراف اردن بر امور اوقاف اسلامی قدس از سال 1924 پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی آغاز شد، در سال 1988 نیز ملک حسین شاه وقت اردن بر اساس درخواست «یاسر عرفات»، از اشراف بر امور کرانه باختری کناره گرفت و تنها به نظارت بر امور قدس شرقی ادامه داد. در سال 2013 نیز توافقی دوباره میان رام الله و امان در زمینه اشراف بر امور قدس و مسجدالاقصی به امضا رسید.

 

شخصیت های دینی اسلامی در قدس معتقدند که عربستان سعودی در سالهای گذشته تلاش کرده از طریق مسائل مالی و پروژه های اقتصادی نفوذ خود را بر قدس افزایش دهد، آنها حتی در این مساله به خریدن برخی شخصیت های قدس رو آورده اند. در مقابل آنها البته اردن حضور دارد که جایگاهی قدیمی و پذیرفته شده در بین اهالی قدس پیدا کرده است. عربستان سعودی البته تعارض خود را با اردن در این مساله نشان داده و آنها در دسامبر 2017 در نشست پارلمان های عربی با نظارت و اشراف اردن بر امور مسجدالاقصی آشکارا  مخالفت کردند.

 

نگاههای منفی فلسطینی ها در قبال عربستان سعودی درماههای اخیر به دلیل روابط قوی میان ریاض و واشنگتن افزایش یافته است، به ویژه اینکه فلسطینی ها معتقدند ولیعهد سعودی پیمانکار ترامپ برای اجرای پروژه معامله قرن  در جهت حذف مساله فلسطین است.

 

بنظر می رسد رئیس تشکیلات خودگردان همچنان بر ادامه اشراف اردن بر امور اوقاف اسلامی قدس تاکید داشته باشد و تلاش خواهد کرد که همچنان ریاض نتواند در این مساله نفوذ کند، البته در مقابل اردن و تشکیلات خودگردان به کمک های مالی ریاض نیاز دارند اما در اینکه از دست اندازی سعودی ها به امور مسجدالاقصی جلوگیری کنند، وحدت رویه دارند.

 

 در تحولات اخیر فلسطین به ویژه مساله قدس و مسجدالاقصی، دست عربستان با زین کردن اسب عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی رو شده و حتی اعراب به نقش آفرینی بی طرفانه آنها اطمینانی ندارند. در تحولات یمن نیز به تازگی شاهد حملات موثر جنبش مردمی انصارالله به ناوهای سعودی در تنگه باب المندب و همچنین هدف قرار دادن فرودگاه بین المللی ابوظبی در امارات بوده ایم، منابع خبری گزارش دادند که اماراتی ها هنوز نتوانسته اند از شوک حمله به فرودگاه ابوظبی بیرون بیایند و در شوک کامل بسر می برند.

سوال اساسی اینجاست اگر دوستان نزدیک عربستان سعودی پس از فهم اشتباهات خود در منطقه، یار دیرین خود را تنها بگذارند سرنوشت ریاض در این پرونده ها چه خواهد شد؟ آیا پس از شکست های متعدد عربستان سعودی در مسائلی نظیر عراق، سوریه، لبنان باید شاهد شکست آنها در پرونده جنگ یمن و عادی سازی روابط با صهیونیست ها باشیم؟ آیا رژیم سعودی توان پذیرش این شکست ها را دارد؟ به هر حال پاسخ به این سوالات در آینده نزدیک روشن می شود و در آن زمان است که می توان سمت و سوی اصلی تحولات منطقه را مشاهده کرد.