عراق و ضرورت شتاب برای تشکیل دولت جدید

سرانجام پس از چند ماه ناپایداری سیاسی پس از برگزاری نخستین انتخابات پس از داعش، جامعه عراق چهارمین رئیس پارلمان خود را شناخت. محمد ریکان حدید الحلبوسی جوان اهل سنت عراق که با همه جوانی اش در حوزه سیاسی از تجربه گرانبهایی برخوردار است، با کسب 169 رای موافق در مقابل 85 رای رقیب خود خالد العبیدی از 298 رای اخذ شده، بر کرسی ریاست مجلس عراق تکیه زد.

 

 تعیین رئیس مجلس و معاونین وی از ابعاد مختلف دارای اهمیت است:

• بر اساس قانون اساسی عراق مجلس قانونگذاری عراق تنها با انتخاب رئیس و هیات رئیسه آن قانونی شده و این مجلس می تواند در حوزه قانونگذاری به تکالیفی که  قانون بر عهده آن نهاده است، عمل کند.

 

• از آنجا که هیچ یک از فهرست های پیروز انتخابات دارای اکثریت لازم نبودند، نیاز به یک ائتلاف اکثریتی داشت و سهم خواهی های جریان های سیاسی مانع از تشکیل این ائتلاف بزرگ بود. انتخاب الحلبوسی به عنوان رئیس مجلس نشان از توافق نمایندگان و شکل گیری ائتلاف بزرگ سیاسی است که راه را برای انتخاب رئیس جمهور و نخست وزیر و تشکیل دولت جدید هموار ساخته است.

 

 

• جامعه عراق در ابعاد مختلف با مشکلاتی روبرو است. برخی از این مشکلات به اشغال کشور توسط داعش و جنگ با این تروریست های تکفیری بر می گردد که مورد حمایت امریکا عربستان، امارات و اسرائیل هستند. برخی هم ناشی از حضور نظامیان امریکا و دخالت مستقیم و غیر مستقیم امریکا در امور داخلی این کشور است. برخی هم شرایط تبعیض آمیز در تقسیم بودجه کشور است مانند تخصیص ویژه بودجه ای برای اقلیم کردستان با آنکه تنها 14% جمعیت کشور را در خود جای داده است. برخی هم سهم خواهی و فساد گسترده در حوزه های سیاسی مربوط است و شاید مهمترین و البته پنهانی ترین آن نفوذ موثر انگلیس در ساختارهای سیاسی و اجتماعی عراق باشد که بسیاری از کارشناسان ناپایداری های اخیر عراق را نتیجه طراحی های این کشور کهنه استعمارگر می دانند.
• هر یک از مداخله گران خارجی در عراق هدفهایی را در گسترش ناپایداری برای خود تعریف کرده اند؛

 

1. دولت امریکا برای ادامه حضور خود در ابعاد نظامی در عراق  نیاز به بهانه دارد. وجود ناپایداری سیاسی و امنیتی می تواند بهانه ای برای ادامه حضور اشغالگرانه امریکا در عراق باشد.

 

1. رژیم حاکم بر عربستان و دیگر شیخ نشینان خلیج فارس،  کشور عراق را صحنه رقابت خود با ایران تعریف کرده اند و گسترش امنیت در عراق را اقدامی در راستای گسترش نفوذ ایران در سطح منطقه می دانند ، از اینرو تلاش دارند عراق همچنان در ناامنی و ناپایداری دست و پا بزند.

 

به گمان آنها با توجه به نقش و جایگاه عراق در جهان عرب، قرار گرفتن این کشور در کنار ایران می تواند همه تبلیغات ضد ایرانی در جهان عرب راخنثی ساخته و موجب افزایش نفوذ ایران در سطح جهان عرب و اسلام گردد.

 

1. رژیم صهیونیستی با توجه به نقش ایران در ایجاد امنیت در عراق و رابطه تاریخی بین دو کشور در ابعاد فرهنگی، احساس می کند عراق امن به عنوان همپیمان ایران در محور مقاومت تعریف شده و این موضوع یعنی تسهیل حضور ایران در سوریه و لبنان و تشدید تهدیدات امنیتی برای این رژیم اشغالگر است. لذا تلاش دارد امنیت از عراق فاصله بگیرد و نا امن شدن عراق به معنی تهدید امنیتی برای ایران می داند و این مطلوب این رژیم است.

 

• از سوی دیگر عراق با بازاری 12 میلیارد دلاری یک فرصت بسیار بزرگ برای ایران برای مقابله با تحریم های امریکا محسوب می شود. ناپایداری سیاسی و امنیتی عراق می تواند ایران را از این بازار محروم ساخته و عراق را به ابزار امریکا  در جهت فشار بر ایران تبدیل کند.

 

 

•  فهرست های شیعی 60% کرسی های مجلس عراق یعنی 193 کرسی را به خود اختصاص داده اند، انتخاب الحلبوسی با 169 رای نشان داد که ائتلاف شکل گرفته همسو با محور مقاومت است و این موضوع به معنی ادامه حضور عراق در این محور ضد اسرائیلی و ضد امریکایی است.

 

• مرجعیت عراق با توجه به تشدید سهم خواهی جریان های سیاسی و مداخله قدرتهای خارجی در امور عراق ناگزیر از اعلام موضع شد  و خواستار تشکیل دولتی جدید بدون حضور کسانی شد که سابقه آنها در دولت مشخص است. توافق نمایندگان در انتخاب رئیس مجلس نشان از  جایگاه والای مرجعیت در عراق به عنوان فصل الخطاب بویژه برای جوامع شیعی است. اعلام انصراف آقای العبادی از نامزدی پست نخست وزیری در همین چارچوب ارزیابی می شود.

 

 

• کارشناسان معتقدند با آنکه نمایندگان سیاسی عراق برای تشکیل دولت جدید به توافقی دست یافتند که مطلوب امریکا و اسرائیل و رژیم های وابسته عربی نیست اما این رژیم ها هنوز امید خود را برای مداخله  در فرایند های سیاسی و امنیتی عراق از دست نداده اند. تاکید بیانیه وزارت امورخارجه امریکا مبنی بر اینکه" چشم انتظار انتخاب نایب رئیس دوم هستیم، زیرا این امر گامی بسیار مهم برای جدول کاری قانونی برای تشکیل دولت جدید است" در همین راستا ارزیابی می شود.

 

• توافق جریان های سیاسی برای پایان دادن به شرایط شناور در عراق نشان می دهد که آنها تهدیدات علیه عراق را بخوبی شناخته و با این اقدام خود تلاش دارند دولتی قدرتمند و کارآمد را بر سر کار آورند تا بر مشکلات جامعه عراق فایق آیند و با اولویت دادن به خدمت رسانی که انتظار بدیهی و به حق عراقی ها است، اجازه مداخله به خارجی ها را در امور عراق ندهند.