دستور کار سفر نخست وزیر ژاپن به تهران چیست؟

 

شینزو آبه، نخست وزیر ژاپن با دستور کار مشخصی امروز چهارشنبه وارد تهران خواهد شد. کمتر از یک ماه پیش دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا در سفر خود به ژاپن، از نخست وزیر این کشور خواست تا به ایران سفر کند و با ارسال پیام ترامپ به تهران، برای یافتن راهکاری برای کاهش بحران میان تهران و واشنگتن تلاش کند.

رئیس جمهور امریکا پس از خروج از توافق هسته ای بین المللی با ایران اقدامات ضد ایرانی علیه این کشور را افزایش داد و با بازگشت تحریم های هسته ای، دامنه کمی و کیفی تحریم ها علیه ایران را گسترش داده است. همچنین با قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریست و افزایش تحرکات نظامی در سطح منطقه و نیز افزایش ادبیات جنگ طلبانه، سطح بحران میان دو کشور را به شدت بالا برده است.

واکنش قدرتمندانه ایران به این اقدامات امریکا با اتخاذ سیاست « انگشت روی ماشه»  و گسترش مخالفت های بین المللی با امریکا موجب شد که امریکا موضوع مذاکره با ایران را به عنوان مطالبه خود مطرح سازد و در این ارتباط هیأت هایی را از کشورهای مختلف به عنوان میانجی روانه ایران کرده است.

مقام معظم رهبری در واکنش به مذاکره طلبی امریکا در کنار ادبیات جنگ طلبانه آن، تاکید کردند که جنگ نخواهد شد و مذاکره با امریکا در صورت ادامه شرایط کنونی معنا ندارد. زیرا جدای از پیمان شکنی های مستمر امریکا در ارتباط با تعهدات بین المللی این کشور و نقض برجام  که یک شاخص مهم در این ارتباط بشمار می رود.

 

مذاکره باید چارچوب مشخصی داشته باشد و موضوع مذاکره نیز معلوم باشد. اگر امریکا بخواهد در موضوعاتی مانند محدودیت ساختار دفاعی ایران و یا کاهش حضور و نفوذ منطقه ای ایران و یا مطالباتی فراتر از برجام در حوزه هسته ای، گفتگو صورت بگیرد، پاسخ ایران یک نه محکم است. بنابراین مذاکره معنا ندارد مگر اینکه چارچوب و موضوعات و سقف و سطح آن و در یک کلام و افق آن روشن باشد. بر همین اساس همه هیأت های قبلی یک پاسخ روشن در چارچوب اقتدار و جایگاه منطقه ای و بین المللی ایران دریافت کرده اند.
فضا سازی رسانه ای در ارتباط با سفر آقای آبه به تهران در رسانه های ژاپن، امریکا و دیگر کشورها نشان می دهد که ورود میانجی گرایانه ژاپن باید متفاوت تر از حدود هشت هیأتی باشد که به صورت رسمی و غیر رسمی از سوی امریکا در این ارتباط به تهران سفر کرده اند.

مقاومت ایران در برابر فشارها و هوشیاری آن در مدیریت بحران موجب شد که آقای ترامپ سطح مطالبه خود را تنزل دهد و اعلام کند من تنها یک تضمین از ایران می خواهم که بمب هسته ای تولید نکند. موضوعی که بارها از سوی ایران به صورت رسمی اعلام شده است و رهبری انقلاب در جایگاه یک مرجع دینی نیز فتوای حرمت تولید بمب هسته ای را داده است. بر این اساس به نظر می رسد ترامپ یک هدف داخلی را از مذاکره با ایران و رسیدن به یک توافق دارد( بخوانید اخذ یک تضمین در موضوعی که نیاز به تضمین ندارد زیرا ایران در برجام آن را تضمین کرده است و هم فتوای شرعی در این ارتباط مطرح است). این هدف، استفاده از آن در انتخابات 2020 ریاست جمهوری امریکا است. زیرا شخصیت خود کم بینی ترامپ که نسبت به روسای جمهور پیشین امریکا فاقد تحصیلات دانشگاهی است، وی را به اتخاذ تصمیماتی سوق داده است تا خود را به عنوان برترین رئیس جمهور تاریخ امریکا جلوه دهد. به همین دلیل همه تعهدات پیشین امریکا را نقض کرده است و تلاش دارد تاریخ جدید امریکا با ترامپ شروع شود! رفتاری که نخبگان امریکا را نگران کرده و خطر انزوا و افول قدرت جهانی امریکا و بعضا فروپاشی آن را به طور جدی گوشزد می کنند.

ایران اصرار دارد تا تنها در چارچوب قواعد بین المللی  و بر اساس منافع ملی ومنطقه ای خود رفتار کند. هر چند رئیس جمهور امریکا اعلام کرده تنها یک تضمین در ارتباط با عدم ساخت بمب هسته ای را خواستار است و این موضوع در سیاست های نظامی ایران پرونده ای ندارد اما نمی خواهد بدون اخذ امتیازات لازم از امریکا چنین تضمینی را ارائه کند. لذا امریکا باید در موضوع تحریم ها خصوصا در تحریم نفت و تحریم معاملات بانکی بازنگری کند تا موفق به اخذ چنین تضمین شود. به نظر می رسد آقای آبه با توجه به این دغدغه ایران و با پیام هایی در این ارتباط به تهران سفر کرده و این موضوع را در عالی ترین سطح مسئولین نظام مطرح خواهد کرد. آقای آبه دیداری نیز با مقام معظم رهبری خواهد داشت که به نوعی تجدید خاطره ای خواهد شد از دیدار شینتارو آبه وزیر امور خارجه اسبق ژاپن و پدر نخست وزیر فعلی با ایشان که به عنوان میانجی برای پایان جنگ با بعث عراق به ایران سفر کرده بود.