منافع منطقه در امضای توافق امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران است
یک تحلیلگر مسایل منطقه‌ای گفت که همگرایی امارات با ایران گرچه نمی‌تواند ابوظبی را به دشمن ریاض تبدیل کند، اما تنش بین دو طرف همچنان ادامه خواهد داشت.
به گزارش بیداری اسلامی بنقل از تسنیم،دکتر حسن السید نافعه ریاست گروه علوم سیاسی دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه قاهره را در کارنامه خود دارد و از سال 1978 میلادی در این دانشگاه به‌عنوان استاد تدریس کرده است، وی مدرک دکترای علوم سیاسی خود را در سال 1977 میلادی از دانشگاه سوربن فرانسه با بالاترین رتبه کسب کرد. در بسیاری از
دانشگاه‌ها به‌عنوان استاد میهمان تدریس کرده است، در بسیاری از مراکز دیپلماتیک وابسته به وزارت خارجه در مصر و برخی کشورهای عربی به‌ویژه در سلطان‌نشین عمان سخنرانی کرده است.
نافعه فعالیت برجسته‌ای هم در زمینه فرهنگی داشته است به‌طوری که مسئولیت بخش فرهنگی در باشگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه قاهره را به‌عهده داشت، دبیرکلی جمعیت عربی علوم سیاسی و هماهنگ‌کننده پویش مصری علیه وراثت و آنگاه دبیرکلی جمعیت ملی تغییر را به‌عهده داشت. عضویت در هیئت مشورتی مجله سیاست بین‌الملل صادره ازمؤسسه الاهرام هم از دیگر فعالیت‌های وی به‌شمار می‌رود.
محورهای این مصاحبه:
-امارات روی سیاست های محمد بن سلمان و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا حساب کرده بود، اما در پایان دوره اول ریاست جمهوری ترامپ نتایج به دست آمده از سیاست‌ها طبق پیش‌بینی‌ها نبوده است. امارات می‌داند که خود را وارد بازی خطرناکی کرده و به همین علت تلاش دارد اقدامات کوچکی در پیش بگیرد تا تاکید کند که نسبت به مواضع گذشته خود تجدید نظر کرده است.
-منافع منطقه در امضای توافق امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران است و این موضوع بهترین وسیله برای تبدیل کردن موضوع امنیت خلیج فارس از یک موضوع بین‌المللی به یک تحول منطقه‌ای مورد اهتمام کشورهای منطقه خواهد بود.
- عربستان هیچ سیاست خارجی مستقل از آمریکا ندارد. در نتیجه مشکل منطقه موجودیت آمریکا، انگلیس و غرب در آن است.
- بعید است روسیه و چین منطقه را برای نفوذ آمریکا رها کنند. منافع امنیت در منطقه ایجاب می کند که نیروهای آمریکایی و غربی وارد منطقه نشود و توافقنامه‌های امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران می تواند بهترین وسیله برای ایجاد امنیت در منطقه بوده و امنیت را از یک مسئله بین المللی به یک مسأله منطقه‌ای مورد اهتمام کشورها تبدیل کند.
-باید توافق برای ایجاد امنیت در منطقه ویژه خلیج فارس و تنگه هرمز و منطقه دریای سرخ و باب المندب ایجاد شود، چرا که این روند برکشور مصر نیز تاثیرگذار خواهد بود.
در زیر متن کامل این مصاحبه را می‌خوانید:
برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که تغییر مواضع سیاسی امارات در منطقه به ویژه در زمینه ائتلاف با عربستان در جنگ یمن و تغییر رویکرد این کشور به سمت ایران در نتیجه
بی‌اعتمادی ابوظبی به ایالات متحده آمریکا برای دریافت تضمین‌های لازم جهت امنیت و ثبات داخلی این کشور است، آیا شما با این نظر موافق هستید؟
دکتر نافعه : تا حدی. البته در این موضوع که تغییر در مواضع امارات یک تغییر نهایی باشد یا اینکه تجدید نظر مقطعی در سیاست‌ها باشند و در ادامه تصمیم نهایی در این زمینه اتخاذ شود،
تردید وجود دارد. گفته شده است که دولت امارات با ایران ارتباط پیدا کرده و مناسبات ویژه‌ای به ویژه در ابعاد اقتصادی با این کشور دارد. این مناسبات در بدترین بحران‌های منطقه‌ای
نیز ادامه داشته و امارات تمایل زیادی به استمرار مناسبات اقتصادی بین دوبی و تهران داشته است. این کشور همواره اصرار داشت که خطوط هوایی میان ایران و امارات باز بماند
و کانال‌های اصلی ارتباط رسمی یا شبه رسمی نیز همچنان فعال باشد.
قطعا امارات متحده عربی روی محمد بن سلمان و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا حساب باز کرده بود، اما در آستانه پایان اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ متوجه شد
که نتایج محقق شده، در سطح پیش بینی‌ها نبوده است و این کشور در بحران‌های منطقه‌ای وارد شده است. لذا اقدامات کوچکی را در پیش گرفته تا در مواضع سابق خود تجدید نظر کند.
این موضوع نشان می‌دهد که امارات بیش از اتفاقات مورد نظر خود وارد طرح‌های محمدبن سلمان شده و بویژه بعد از ترور جمال خاشقجی به دنبال تجدید نظر و
عقب‌نشینی از سیاست‌های خود است.
در صورتی که ترامپ پیروز نشود مسائل زیادی در آمریکا تغییر خواهد کرد، به ویژه که کنگره این کشور از جمله بخش قابل توجهی از جمهوری‌خواهان به دنبال تغییر سیاست‌های آمریکا
در خصوص عربستان و توقف جنگ در یمن هستند. به اعتقاد من در این صورت سیاست آمریکا تغییر قابل توجهی خواهد داشت. لذا زمان برای تجدید نظر در سیاست‌ها فراهم شده است،
البته ما نمی‌توانیم بگوییم که همگرایی کامل در مواضع دو طرف ایجاد می‌شود.
آیا می‌توان همگرایی امارات و ایران به صورت نسبی را نشان دهنده دور شدن امارات از سیاست‌های عربستان بدانیم؟
دکتر نافعة:این همگرایی منجر به ایجاد ائتلاف امارات و ایران ضد عربستان سعودی نمی‌شود، اما ممکن است امارات را بیش از کشورهای دیگر نظیر کویت و پادشاهی عمان به ایران نزدیک کند، البته این رویکرد به همان اندازه باعث واگرایی امارات از عربستان نخواهد بود. این یک تحرک آرام است، مرحله سرنوشت ساز و حساسی است.ارزیابی
کنونی امارات نشان از آن دارد که باید سیاست‌هایش را البته بدون هیجان و بدون انجام اقدامات ناگهانی تغییر دهد و خود را برای تحولات آینده که ضرورتا به معنی تغییر کامل ائتلاف‌ها نخواهد بود، آماده کند.
در این شرایط واگرایی سیاست‌های عربستان ادامه پیدا خواهد کرد، اما این موضوع به معنی همین مقدار از همگرایی امارات و ایران نخواهد بود.
آیا این رویکرد جدید امارات می تواند کمکی به تقویت ثبات و امنیت منطقه داشته باشد؟
دکتر نافعة : این موضوع به قدرت ایران برای مقاومت و ایستادگی بستگی دارد. تا این لحظه ایران با برگه‌های خود به صورت خیلی خوبی بازی کرده است. هر اندازه که ایران موفق به ایستادگی و چالش‌پذیری باشد، بیشتر مشخص می‌شود که آمریکا مایل به مداخله نظامی نیست و باید در سیاست‌های خود تجدید نظر کند.
امارات به خوبی می‌داند که در این بحران تحولات به نفع ایران به وجود آمده، اما دقیقاً نمی‌داند که این تحولات قطعی خواهد بود و آیا ایران از این پرونده درگیری‌ها پیروز خارج خواهد شد؟ استراتژی آمریکا در فشار بیشتر بر تهران ادامه پیدا خواهد کرد. به نظر من مرحله آینده و 6 ماه آینده زمان کافی برای مشخص شدن سیاست‌های امارات و کشورهای دیگر خواهد بود.
آیا نظامی سازی منطقه از سوی آمریکا و انگلیس می تواند منجر به ایجاد امنیت و ثبات در امارات شود یا اینکه این اقدام نتایج معکوس در امنیت و ثبات امارات خواهد داشت و امارات را به قربانی مواضع غیر حساب شده واشنگتن تبدیل خواهد کرد؟
دکتر نافعه: بدون عربستان سعودی هیچ نوع نظامی‌سازی در منطقه ایجاد نخواهد شد. این کشور در واقع هیچ سیاست خارجی مستقل از آمریکا ندارد. در نتیجه مشکل منطقه موجودیت آمریکا، انگلیس و غرب در آن است. این موضوع با تمامی جامعه جهانی در ارتباط است. البته بعید است که روسیه و چین منطقه را برای نفوذ آمریکا رها کنند. منافع امنیت در منطقه ایجاب می کند که نیروهای آمریکایی و غربی وارد منطقه نشود و توافقنامه‌های امنیتی میان کشورهای حاشیه خلیج فارس و ایران می تواند بهترین وسیله برای ایجاد امنیت در منطقه بوده و امنیت را از یک مسئله بین المللی به یک مسأله منطقه‌ای مورد اهتمام کشورها تبدیل کند.
من شخصا از حامیان گفت‌وگوی سیاسی بین ایران و کشورهای عربی هستم و باید توافق برای ایجاد امنیت در منطقه ویژه خلیج فارس و تنگه هرمز و منطقه دریای سرخ و باب المندب ایجاد شود، چرا که این روند بر کشور مصر نیز تاثیرگذار خواهد بود.
من امیدوارم که کشورهای عربی می توانند به این هوشیاری و چشم انداز استراتژیک دست پیدا کنند تا اقداماتی را در مسیر همگرایی با ایران و امضای توافق امنیتی با این کشور
انجام دهند. امنیت در منطقه اهرم فشار موجودیت آمریکا و انگلیس در منطقه خواهد بود. امنیت در منطقه یک پروژه واحد است و امنیت کانال سوئز و باب المندب نیز هرگز از
امنیت تنگه هرمز جدا نیست.
آیا بر اساس قوانین بین المللی، آمریکا انگلیس و فرانسه حق دارند در امنیت خلیج فارس مداخله کنند؟
دکتر نافعه: متاسفانه مناسبات بین‌الملل بر اساس قوانین بین المللی دنبال نمی‌شود و دولت ها دائماً به مبانی قوانین بین المللی پایبند نیستند. محور غالب در دنیا محور زور است،
اما هنگامی که بحث از آبهای آزاد مطرح می‌شود، همه کشورها حق حضور در این آب‌ها را دارند، اما این موجودیت باید در مسیر همکاری و پیشرفت مناسبات دوستانه بین کشورها باشد و به دنبال ایجاد تنش و جنگ در یک منطقه خاص نباشد.