مداخلات ترکیه در لبنان؛ تداوم رؤیای عثمانی‌گری

رامین حسین آبادیان: لبنان یکی از ایستگاه های جدید مداخلات ترکیه در کشورهای منطقه است. اخیراً یکی از مقامات لبنانی با مطرح کردن سخنانی، از دخالت‌های مقامات آنکارا در امور داخلی این کشور و حمایت آن از آشوبگران پرده برداشته است.

در همین ارتباط، یک منبع امنیتی لبنانی اعلام کرده است که ترکیه یکی از حامیان مالی اقدامات تخریبی در بیروت محسوب می شود. این منبع امنیتی بیان کرد: بیش از ۴۰ نفر که آماده اقدامات خرابکاری و اغتشاش در لبنان بودند بازداشت شدند. این افراد تحت بازجویی به سر می برند و هم در میان آنها لبنانی وجود دارد و هم افرادی که تابعیت کشورهای عربی ازجمله سودان را دارند. بازداشت شدگان به گرفتن پول به منظور ایجاد هرج و مرج در بیروت اعتراف کرده اند. ترکیه یکی از حامیان گروههای خرابکار در بیروت بوده است.

هدف اصلی و اساسی ترکیه از مداخلات جدیدش در لبنان ضربه زدن به «حزب الله» است. پر واضح است که مقامات ترکیه ای از نقش آفرینی حزب الله در بحران سوریه و مبارزه آن با گروه‌های تروریستی در این کشور رضایت ندارند؛ درست به همین دلیل است که اعتراضات اخیر در لبنان را بهترین فرصت برای انتقام جویی از حزب الله قلمداد کرده اند. حمایت آنکارا از گروه های آشوبگر در لبنان در همین چارچوب قابل تبیین است.

در واقع، سران دولت آنکارا لبنان را به عرصه ای برای انتقام جویی از شکست های خود در برابر حزب الله در لبنان، تبدیل کرده اند. بدون شک اگر ترکیه قادر بود حزب الله را در سوریه شکست دهد، هیچگاه نبرد با آن را به میدانِ لبنان نمی کشاند. اکنون مقامات ترکیه بر این باورند که با ضربه زدن به حزب الله و مشغول ساختن آن به اعتراضات و تحولات داخلی می توانند زمینه های خروج آن از سوریه را فراهم آورند.

این درحالی است که حزب الله بارها و در مناسبت های مختلف صراحتاً اعلام کرده است که تا زمانی که دولت دمشق به ریاست «بشار اسد» تمایل داشته باشد، در سوریه باقی خواهد ماند و آنجا را ترک نخواهد کرد. ترکیه حزب الله را بزرگترین مانع در برابر اهداف خود می بیند؛ کما اینکه دولت کنونی در لبنان نیز مطلوبِ مقامات آنکارا نبوده و هیچگاه در مسیر سیاست خارجی که مد نظر سران ترکیه بوده، حرکت نکرده است.

دولت کنونی لبنان بارها اعلام کرده است که با جنگ علیه سوریه مخالف بوده و تمامی طرف ها می بایست این جنگ را کنار بگذارند. کما اینکه موضع دولت لبنان در قبال تحولات دیگر کشورها نظیر عراق و… نیز کاملاً واضح و آشکار بوده است. دولت بیروت همواره بر لزوم احترام به حاکمیت ملی کشورها و احترام متقابل تأکید کرده است. بدیهی است، در شرایطی که ترکیه در کشورهایی چون سوریه، عراق و… سیاست های مداخله جویانه در پیش گرفته است، با دولت لبنان زاویه پیدا کند.

آنکارا برای ضربه زدن به حزب الله و دولت بیروت، روی اهل تسنن در لبنان حساب ویژه ای باز کرده است. در همین راستا، آخرین گزارش ها حاکی از آن است که ترکیه به منظور جذب حداکثری اهل تسنن ساکن لبنان به سمت خود، دهها نهاد و مؤسسه خیریه و فرهنگی در این کشور تأسیس کرده است. تمامی این نهادها تحت نظارت دستگاه اطلاعات ترکیه اداره می شوند.

بسیاری از این مراکز و مؤسسات در شهر «طرابلس» واقع در شمال لبنان یعنی جایی که بیشترین تعداد اهل تسنن را دارد، واقع شده اند. افزون بر این، تعداد نه چندان کمی از مؤسسات مذکور نیز در شهر «صیدا» واقع در جنوب لبنان به چشم می خورند. بنابراین، ترکیه از مدت ها پیش زمینه های مداخله جویی های امروز خود در لبنان را فراهم آورده است. بر اساس آنچه که گفته شد، به نظر می رسد که مقامات آنکارا قصد ندارند به سریال طولانی دخالت های خود در کشورهای منطقه پایان دهند.

ناگفته پیداست که عامل بسیاری از مشکلات کنونی منطقه ناشی از دخالت های نابجای ترکیه بوده است. بدون شک اگر حمایت های بی دریغ آنکارا از گروه های مسلح در سوریه نبود، امروز شاهد پایان کامل بحران در این کشور بودیم. در عراق نیز وضعیت به همین صورت است و صدای مقامات بغداد نیز در قبال دخالت های وقیحانه ترکیه در امور داخلی عراق بلند شده است. کار به جایی کشیده شده که حتی حریم هوایی عراق توسط ترکیه شکسته می شود.

تمامی این سیاست ها در قبال کشورهای منطقه درحالی است که ترکیه مسیر گسترش روزافزون روابط با رژیم صهیونیستی را در پیش گرفته است و حاضر نیست تحت هیچ شرایطی در حمایت از مسأله فلسطین، از سطح این روابط بکاهد. حتی پس از تجاوز آشکار رژیم صهیونیستی به کشتی «مرمره» ترکیه به جز در موارد استثناء و ظاهری روابط میان تل آویو و آنکارا دستخوش تغییر نشد.

در هر صورت، آنگونه که به نظر می رسد، دولت ترکیه همچنان رؤیای تشکیل امپراطوری عثمانی را در ذهن می پروراند و در این میان، بیروت را نیز به عنوان یکی از مسیرهای عبور به سمت تحقق هدف مذکور، انتخاب کرده است. بدون شک لبنان آخرین ایستگاهی نخواهد بود که دخالت های ترکیه در آنجا محدود و محصور شود، چراکه مداخله جویی به یکی از اصول جدایی ناپذیر سیاست خارجی ترکیه تبدیل شده است.

هرچند که ترکیه تمام تلاش خود را به کار بسته است تا لبنان را به سوریه ای دیگر تبدیل کند اما تجارب ارزشمند مقاومت لبنان از جنگ سوریه طی حدود ۱۰ سال گذشته موجب شده است تا اقشار مختلف مقاومت و در رأس آنها حزب الله لبنان از آمادگی کامل برای مقابله با تهدیدات از سوی ترکیه برخوردار باشند و مانع از تحقق اهداف آن بشوند.

خبرگزاری مهر