حشدالشعبی؛ نماد هویت ملی و فرهنگ عراق
دکتر حسین روزبه
بازداشت چند تن از نیروهای حشدالشعبی در بغداد توسط نیروهای مبارزه با تروریسم این کشور و آزاد کردن آنها پس از چند ساعت، بیشتر از اینکه نشان دهنده تقابل گروه‌های عراقی با هم باشد، نشان‌دهنده فتنه‌های جدید آمریکا در این کشور برای رو در رو قرار دادن مردم این کشور است اما حشدالشعبی نماد هویت ملی و فرهنگی عراق است و آمریکا در این بازی نیز نمی‌تواند به هدف خود برسد.
حضور آمریکا در عراق با مقاومت تمام‌عیار مردم و ساختار عشیره‌ای عراق و جریانات اسلام‌گرا سبب شکل گرفتن معادله «اشغالگر- مقاوم» در داخل این کشور شده است حضور و بروز مقاومت در معادلات راهبردی عراق باعث شد تا آمریکایی‌ها در مرحله «حضور مستقیم نظامی» در دست‌یابی به اهداف اصلی و ترسیم راهبردی عراق مدنظر خود ناکام بمانند. در همین مرحله مقاومت با دست‌یابی به نهادهای تأثیرگذار بر سامان سیاسی عراق نظیر نخست‌وزیری و فرماندهی کل قوا و ساختار دولتی، دستاوردهای درخشانی را برای ارتقا عراق به جایگاه تاریخی خود در منطقه و جهان عرب به دست آورد. در چنین وضعیتی آمریکایی‌ها علاوه بر تکیه به ساختار سیاسی از پیش طراحی‌شده خود، با تغییر دکترین راهبردی به «استراتژی نیابتی» و سازمان‌دهی مجدد بقایای نهادهای امنیتی رژیم بعث و ادغام جریانات تکفیری برساخته از استراتژی‌های قدیمی نظام سلطه، اراده خود را برای برهم زدن سامان سیاسی موجود در بغداد و دمشق و مهار مقاومت آزمود. در این مرحله نیز حضور مردم، نخبگان، عشایر، و مرجعیت عراق و ائتلاف منطقه‌ای مقاومت اراده عراقی را در نبرد اراده‌ها بر اراده آمریکایی تحمیل کرد و با حفظ سامان سیاسی بغداد و آزادسازی تمام سرزمین‌های عراق از کارگزاران پروژه نبرد نیابتی مرحله دوم نبرد اراده‌ها را نیز با برتری نسبی پشت سر گذاشت.
آمریکا هم‌اینک نیز ثابت کرده است که در مواجهه با اراده عراقی شکست‌پذیر و درعین‌حال ناتوان است.
بعد از پیروزی در مرحله دوم و تثبیت سامان سیاسی همراه با مقاومت در عراق و بعد از سال 2018، آمریکایی‌ها برای بازگشت خود به عراق «دکترین نبرد ترکیبی» را در دستور کار خود قرار داده‌اند. این دکترین که هدف راهبردی فروپاشی نظم سیاسی موجود در بغداد و ناکارآمد سازی روندهای حکمرانی را دنبال می‌کند یک ستون اصلی دارد و آن عبارت است از محدودسازی حشد الشعبی به‌عنوان نماد اراده عراقی برای دفاع از سرزمین و اعتقادات و حاکمیت ملی عراق، در قالب اقدامات تاکتیکی مختلف نظامی. این رویکرد در فضای سیاسی غیرقطعی عراق باعث خواهد شد تا آمریکایی‌ها در این مرحله در کنار اقدامات تاکتیکی احتمالی نظامی و بازتولید چند ده برابری آن در فضای رسانه‌ای ناکامی‌های خود را در دو مرحله پیشین، این بار نه در میدان رزم و رو در رو بلکه در فضای رسانه‌ای و در نبرد جبران کرده و به اهداف موردنظر خود دست یابند. ازاین‌رو در این مرحله برای مقابله و رمزگشایی از راهبرد آمریکایی‌ها و جریانات وابسته به آن در عراق به‌ویژه در بخش رسانه‌ای برخورد رسانه‌ای با مسائلی مانند بازداشت چندساعته برخی فرماندهان و اعضای حشد الشعبی شایان توجه است.
مسئله اصلی در مبارزه رسانه‌ای با آمریکا بازی نخوردن در این میدان و توجه به هوشمندی بالای فرماندهان حشدالشعبی در دفاع از عزت و هویت حشد از یک‌سو و در سوی دیگر، نیفتادن در دام درگیری و تنش‌های داخلی با نیروهای نظم ساز عراق است. آمریکا هم‌اینک نیز ثابت کرده است که در مواجهه با اراده عراقی شکست‌پذیر و درعین‌حال ناتوان است. این فعالیت‌ها هم در رسانه‌های عراقی و هم در رسانه‌های حوزه مقاومت به‌خوبی به نمایش گذاشته‌شده اما از این به بعد نیز مستلزم کار فراوان برای توجه بیشتر به فرهنگ مقاومت در عراق و در بین نیروهای سیاسی و نظامی موجود در این کشور است. حشد الشعبی نماد هویت عراقی‌ها در مواجهه با نیروی متخاصم خارجی (اعم از آمریکا و یا داعش) است و به همین دلیل این نیرو در سال‌های اخیر به بخشی از هویت و اراده عراقی‌ها تبدیل شده است.
اتفاق پیش‌آمده زنگ هشدار و خطری برای نیروهای آمریکایی در عراق است که بدانند نمی‌توانند با تعریف کردن زمین‌بازی جدید در عراق بر یکپارچگی و مقاومت مردم در این کشور تأثیری بگذارند.
ماجرای بازداشت فرماندهان حشد و بعد، آزاد کردن آنها بر اساس این منطق و شواهد میدانی نشان داده است که ماجرایی عراقی- عراقی نبوده و از این دست اتفاقات ممکن است در آینده نیز به تحریک نیروهای آمریکایی و با زمینه‌سازی آنها دوباره صورت بگیرد. روشن است که رسانه‌های آمریکایی و منتسبان آنها در داخل عراق با و زیرسوال بردن خدمات حشدالشعبی در مبارزه با تروریسم و داعش، به دنبال تصویرسازی از نیروی حشدالشعبی به‌عنوان نیروی نظامی متمرد و مخل امنیت داخلی و بین‌المللی عراق است که باید منحل شود. اگرچه نیروی بازداشت کننده منتسب به نخست‌وزیری که ادعای مبارزه با تروریسم دارند، از نبودِ نیروهای حشدالشعبی در بغداد (اکثریت درگیر با مبارزه داعش در دیگر استان‌های عراق هستند) سوءاستفاده کرد اما نوع واکنش به این بازداشت و تسلط سریع نیروهای حشدالشعبی بر امنیت بغداد نشان داد که هویت عراقی و اراده عراقی در آینده بهتر از وضعیت کنونی خواهد توانست بحران‌های پیش رو با آمریکا را مدیریت کند و اتفاق پیش‌آمده زنگ هشدار و خطری برای نیروهای آمریکایی در عراق است که بدانند نمی‌توانند با تعریف کردن زمین‌بازی جدید در عراق بر یکپارچگی و مقاومت مردم در این کشور تأثیری بگذارند.
شاید تا زمانی که آخرین نیروی آمریکایی پایش را از عراق بیرون بگذارد، از این نوع حوادث و اتفاقات که در اتاق‌های جریان فکری و رسانه‌ای و نظامی آمریکا می‌گذرد، زیاد رخ دهد اما نکته اصلی در این خصوص این است که تصمیم پارلمان عراق مبنی بر اخراج آمریکایی‌ها از این کشور، بازتاب‌دهنده اراده ملی عراق بوده و مسلماً در طول زمان اجرایی خواهد شد.
