کابینه جدید سوریه؛ خیز دمشق برای گذار از امنیت به دوران سازندگی
حسین عرنوس به عنوان مهم‌ترین وزیر کابینه دولت که سمت نخست‌وزیری را بر عهده دارد، متخصص عمران و شهرسازی است. همین امر نشان‌گر آن است که دولت تا چه اندازه مساله بازسازی شهر و عمران کشور سوریه را در وضعیت جدید مورد تاکید قرار داده است.
با گذشت بیش از 9 سال از آغاز بحران در کشور سوریه به نظر می‌رسد روند تحولات این کشور در مسیر بازسازی و احیای مجدد قرار دارد. دمشق با خارج شدن از وضعیت بحرانی اولیه، طی چند سال گذشته مسیر بازگشت به شرایط عادی را در پیش گرفته و درآینده نزدیک می‌توان کنترل کلیه مناطق سرزمینی کشور را پیش‌بینی کرد. در این میان، یکی از مهم‌ترین تحولات اخیر را که نشان‌گر حرکت حکومت بشار اسد در مسیر ثبات است، می‌توان تشکیل کابینه جدید حکومت مورد ارزیابی قرار داد. حکومت جدید در نتیجه برگزاری انتخابات پارلمانی در ماه ژوئیه (تیر -مرداد) به فرمان بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه تشکیل شد اما اکنون مساله این است که کابینه جدید چه رسالت و وظایف مهمی را در پیش دارد؟ یا به عبارت بهتر مهم‌ترین برنامه‌های دولت سوریه طی ماههای آینده رسیدگی به کدام امور میباشد؟
ترکیب کابینه جدید دولت سوریه
اعضای کابینه جدید سوریه به ریاست حسین عرنوس که طی حکمی از سوی بشار اسد، رئیس‌جمهوری سوریه مامور تشکیل کابینه شد، عمدتاً با تخصص آکادمیکی مرتبط با حوزه کاری و با تأکید بر تخصص ها اقتصادی بوده است که نشان از چینش هدفمند کابینه برای اهداف بازسازی و مسائل اقتصادی و عمرانی می باشد. اعضا گابینه عبارتند از:
آقای ولید آل معلم ، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه و مهاجران ، دارای لیسانس اقتصاد از دانشگاه قاهره و در سال 1964 به وزارت امور خارجه پیوست و به عنوان نماینده دیپلماتیک سوریه در تانزانیا - عربستان سعودی اسپانیا - انگلیس خدمت کرده و در سال 1975 به عنوان سفیر سوریه در جمهوری رومانی تا سال 1980 منصوب شد. وی از سال 1990 تا سال 1999 به عنوان سفیر در آمریکا منصوب شد ، سپس در آغاز سال 2000 به عنوان معاون وزیر امور خارجه منصوب شد. از سال 2006 تاکنون نیز سمت وزیر امور خارجه را به عهده داشت.
دکتر محمد عبد الستار السید ، وزیر اوقاف دارای لیسانس اقتصاد و تجارت از دانشگاه دمشق، مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه مطالعات اسلامی و دکترای انجمن های فقه از دانشگاه مطالعات اسلامی
آقای منصور عزام ، وزیر امور ریاست جمهوری دارای مدرک لیسانس ادبیات فرانسه
مهندس حسین مخلوف ، وزیر اداره محلی و محیط زیست دارای مدرک مهندسی عمران
دکتر سلام محمد صفاف ، وزیر توسعه اداری دارای مدرک دکترای علوم سیاسی از فرانسه و کارشناسی ارشد در مدیریت دولتی از انستیتوی ملی مدیریت دولتی است
دکتر سالوا عبدالله ، وزیر امور اجتماعی و کار فارغ التحصیل کالج پزشکی و دکترای زنان و زایمان
دکتر محمد سامر آل خلیل ، وزیر اقتصاد و تجارت خارجی
عماد عبدالله سارا ، وزیر اطلاعات دارای لیسانس رسانه و از سال 1992 عضو اتحادیه روزنامه نگاران سوریه و مدرس دانشکده رسانه در دانشگاه دمشق است
سرلشکر محمد خالد الرحمن ، وزیر کشور
مهندس محمد رامی رادوان مارتینی ، وزیر جهانگردی دارای مدرک لیسانس مهندسی عمران
دکتر بسام بشیر ابراهیم ، وزیر آموزش عالی و تحقیقات علمی دارای دکترای مهندسی عمران از دانشگاه ایالتی مسکو است
مهندس سهیل محمد عبد اللطیف ، وزیر امور عمومی و مسکن دارای مدرک لیسانس مهندسی عمران و فوق لیسانس مطالعات یکپارچه در برنامه ریزی های منطقه ای از دانشگاه دمشق
مهندس ایاد محمد الخطیب ، وزیر ارتباطات و فناوری دارای لیسانس مهندسی ارتباطات از دانشگاه دمشق و کارشناسی ارشد مدیریت تجارت الکترونیکی است
آقای طلال البرازی ، وزیر تجارت داخلی و حمایت از مصرف کننده دارای لیسانس اقتصاد
و دکتر لبانا ماشوه ، وزیر فرهنگ دارای دکترای زبانشناسی عمومی را از دانشگاه پاریس
دکتر درم طبا ، وزیر آموزش و پرورش محقق و استاد دانشگاه دائره المعارف و متخصص در بهداشت عمومی و علوم استوایی و نیمه گرمسیری از آلمان است و وی دارای مدرک دکترا از دانشگاه های لایپزیگ و جورج آگوست در گوتینگن در آلمان است.
قاضی احمد عواد السید ، وزیر دادگستری فارغ التحصیل دانشکده حقوق وکیل و قاضی تحقیقات مالی
مهندس تمام محمد رعد ، وزیر منابع آب دکترای مهندسی عمران ، متخصص در مدیریت منابع آب.
دکتر کینان یاگی ، وزیر دارایی دارای مدرک دکترای مدیریت اقتصادی "سرمایه گذاری و دارایی" از دانشگاه دمشق
مهندس زهیر مصطفی خزیم ، وزیر حمل و نقل دارای مدرک دیپلم مهندسی عمران از روسیه
مهندس بسام توهم ، وزیر نفت و منابع معدنی دارای مدرک لیسانس مهندسی نفت
دکتر حسن القباش ، وزیر بهداشت دارای مدرک پزشکی با تخصص در زمینه گوش و حلق و بینی و عضویت در آکادمی otolaryngology در آمریکا
آقای ضیاء صباغ ، وزیر صنعت ، دارای مدرک دانشگاهی شیمی کاربردی
مهندس محمدحسن قاتنا ، وزیر زراعت و اصلاحات زراعی با مدرک مهندسی کشاورزی
مهندس غسان الزامیل ، وزیر برق دارای لیسانس مهندسی برق از دانشگاه دمشق
مهندس محمد فایز البرشا ، وزیر امور خارجه دارای مدرک مهندسی شیمی از اتحاد جماهیر شوروی
و آقای محمد سامیر حداد وزیر امور خارجه دارای مدرک بازرگانی و اقتصادی از دانشگاه دمشق
مهندس مالول الحسین ، وزیر امور خارجه دارای مدرک دیپلم مهندسی نساجی و فوق لیسانس علوم فنی از دانشگاه مسکو
در این میان، ریاست کابینه جدید نیز به یک شخصیت تکنوکرات واگذار شده که به نظر می‌رسد هدف اصلی او بازسازی کشور سوریه است. عرنوس از سال ۲۰۱۳ چندین پست وزارتی داشته که آخرین آن وزارت منابع آب بود. او از سال ۲۰۱۳ عضو رهبری مرکزی حزب بعث سوسیال عربی حاکم است. او متولد ۱۹۵۳ در ادلب است. عرنوس فارغ التحصیل دانشکده مهندسی شهرسازی از دانشگاه حلب در سال ۱۹۷۸ است. او بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ ریاست بخش انجمن مهندسین ادلب و بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۲ مدیر شرکت دولتی راه‌سازی را برعهده داشت. در سال ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۴ معاون وزیر راه و ترابری شد، از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۹ مدیرکل موسسه دولت راه و ترابری بود. همچنین از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۱ استاندار دیر الزور و سال ۲۰۱۱ استاندار قنیطره شد.
بازگشت اراده دموکراتیک به دمشق
یکی از مهم‌ترین پیام‌های تشکیل کابینه جدید حکومت سوریه را می‌توان بازگشت اراده دموکراتیک به کشور پس از قریب به 9 سال درگیری داخلی مورد ارزیابی قرار داد. در واقع، پس از دو بار تعویق به علت شیوع کرونا، انتخابات پارلمانی سوریه در مناطق تحت کنترل حکومت مرکزی در ۱۹ ژوئیه 2029 (20 تیر 1399) برگزار شد. در این انتخابات نکته قابل توجه این بود که بر خلاف ادعای غربی‌ها که این انتخابات را تنها ابزاری برای انتخاب اعضای نزدیک به بشار اسد عرفی می‌کردند، اقشار و گروههای مختلفی جمعیتی سوریه به پارلمان 250 نفره این کشور راه پیدا کردند. همین امر از یک طرف نشان‌گر آن است که کشور سوریه به رهبری بشار اسد در حال بازگشت به ثبات سیاسی و آرامش نسبی است و از طرف دیگر، انتخابات موفق دمشق و متعاقب آن تشکیل کابینه‌ای که گروههای مختلف جمعیتی در آن حضور دارند، نشان داد که اراده دموکراتیک در سوریه در حال احیا است و بر خلاف باور تروریست‌ها و طرفداران خارجی آنان دولت بشار اسد نه تنها سقوط نخواهد کرد، بلکه پایاه‌های مشروعیت‌اش مستحکم‌تر خواهد بود.
اولویت رسیدگی به وضعیت اقتصادی و مقابله با کرونا برای دولت جدید سوریه
طی سال‌های بعد از آغاز بحران داخلی سوریه در 2011 این کشور با مسکلات عدیده‌ای در زمینه اقتصادی مواجه شده است. تاثیرات بحران داخلی به گونه‌ای بی سابقه ارزش پول ملی سوریه را کاهش داده است؛ به گونه‌ای که قبل از آغاز بحران نرخ هر دلار معادل 50 لیر سوری بود اما اکنون این نرخ در بازار آزاد به حدود 2500 لیر می‌رسد. علاوه بر تاثیرات بحران داخلی تحریم‌های واشنگتن تحت عنوان طرح «سزار» نیز تاثیراتی شگرف در تضعیف اقتصاد کشور سوریه برجای گذاشته است.
در میانه چنین وضعیتی که تحریم و بحران داخلی پایه‌های اقتصادی کشور سوریه را به شدت تضعیف کرده، بحران کرونا نیز به عاملی دیگر در ایجاد مانع در برابر اداره کشور تبدیل شده است. بنابراین، سطح مشکلات کنونی کشور سوریه به گونه‌ای است که تشکیل کابینه جدید را تنها نمی‌توان در قالب تغییر چهره اشخاص و جایگزینی آن‌ها مورد ارزیابی قرار داد، بلکه دولت جدید رسالت اجتماعی و اقتصادی بزرگی را برای مقابله با بحران اقتصادی و نیز شیوع کرونا بر دوش دارد. در واقع، دولت وظیفه بازسازی بورکراسی دولتی را در قالب احیای نهادها و سازمان‌های قدیمی و نیز ایجاد برخی نهادهای جدید را بر عهده دارد.
بازسازی مناطق مختلف کشور در قالب پروژه‌های عمرانی بزرگ
یکی دیگر از مسئولیت‌های اصلی کابینه جدید دولت سوریه را می‌توان بازسازی مناطق مختلف کشور ارزیابی کرد که در نتیجه بحران 9 ساله در کشور آسیب‌های جدی دیده‌اند. برای نمونه شهر حلب قبل از آغاز بحران داخلی سوریه، یکی از مهم‌ترین مراکز اقتصادی با به عبارت بهتر شاهرگ اقتصاد کشور سوریه بود اما در سال‌های گذشته، در نتیجه اقدامات تروریست‌ها این شهر به یک مخروبه واقعی تبدیل شد. افزون بر این، حلب با نابودی ساختار عمرانی خود، رسما اهمیت اقتصادی‌اش را از دست داد. در چنین شرایطی بر اساس تخصص و ترکیب کابینه جدید دولت سوریه به نظر می‌رسد دمشق بازسازی مناطق بحران زده را در اولویت اقدامات خود قرار داده است. در این میان نکته قابل توجه این است حسین عرنوس به عنوان مهم‌ترین وزیر کابینه دولت که سمت نخست‌وزیری را بر عهده دارد، متخصص عمران و شهرسازی است. همین امر نشان‌گر آن است که دولت تا چه اندازه مساله بازسازی شهر و عمران کشور سوریه را در وضعیت جدید مورد تاکید قرار داده است.
