فلسطین / انتخابات سراسری به نتیجه خواهد رسید؟

پس از اقدامات سازش گرایانه برخی دولت‌های عربی همزمان با ادامه تجاوزگری رژیم صهیونیستی در مناطق فلسطینی، حال مقامات فلسطین از تصمیم خود برای برگزاری انتخابات سراسری خبر داده‌اند.

در همین ارتباط نیز، «جبریل الرجوب»، دبیر کمیته اجرایی فتح در مصاحبه با تلویزیون رسمی فلسطین گفت: تصمیمات تشکیلات خودگردان فلسطین برای اولین بار در تاریخ به صورت مستقل و به دور از هرگونه نفوذ یا فشار منطقه‌ای اتخاذ می‌شود. ما به دنبال شراکت داخلی در انتخابات هستیم. فلسطینی‌ها با شراکت از طریق صندوق رای‌گیری توافق کرده‌اند. بعد از انتخابات ساختاری برای دولت ائتلاف ملی وجود خواهد داشت و امیدواریم که تمام فلسطینی‌ها در نظام سیاسی مشارکت داشته باشند.

وی گفت: ابتدا انتخابات شورای قانونگذاری (پارلمان) و بعد انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان برگزار می‌شود و بعد از آن شورای ملی فلسطین براساس مکانیزم‌ها تشکیل خواهد شد. ما اکنون توافق کرده‌ایم و کسی نمی‌تواند مانع برگزاری انتخابات و احیای نظام سیاسی و مشارکت تمام گروه‌ها شود.

انتخابات ها در فلسطین

در فلسطین به دلیل نا تمام ماندن روند سیاسی، انتخابات‌های تا کنون بصورت منظم برگزار نشده است.

به طور کلی دو انتخابات مهم در فلسطین مربوط به انتخابات شورای قانون گذاری و انتخابات مربوط به ریاست تشکیلات خودگردان است.

آخرین بار انتخابات در فلسطین، تحت عنوان انتخابات شورای قانونگذاری در سال ۲۰۰۶ برگزار شد. در آن انتخابات که برای تعیین نمایندگان دومین دوره مجلس قانون‌گذاری فلسطین برگزار شد، فلسطینی‌های ساکن نوار غزه، کرانه باختری رود اردن و قدس شرقی واجد شرایط شرکت در آن بودند.

بر پایه قانونی که در ژوئن ۲۰۰۵ به تصویب رسیده بود، تعداد اعضای این مجلس از ۸۸ به ۱۳۲ افزایش یافت و مقرر شده بود که نیمی از این کرسی‌ها بر پایه درصد تجمعی آراء فهرست انتخاباتی هر حزب مشخص شود و نیم دیگر به صورت فرد برنده در هر حوزه انتخابیه.

در انتخابات سال 2006، حماس که برای نخستین بار در انتخابات شرکت کرده بود با کسب ۴۴٫۴۵٪ رأی به فهرست انتخاباتی خود و ۴۱٫۷۳٪ به کاندیداهای حوزه‌های انتخابیه با کسب ۷۴ کرسی حزب حاکم مجلس شد و  جنبش فتح با ۴۱٫۴۳٪ رأی به فهرست انتخاباتی و ۳۶٫۹۶٪ در حوزه‌های انتخابیه اکثریت پیشین را از دست داد. احمد قریع نخست وزیر فلسطین فردای انتخابات استعفا داد ولی به درخواست ابومازن رئیس‌جمهور این پست را تا ۱۹ فوریه به عهده داشت تا اینکه اسماعیل هنیه کابینه خود را تشکیل داد.

دوره پیشین انتخابات مجلس فلسطین در در ۱۹۹۶ برگزار شده بود و دوره‌های بعدی انتخابات به‌دلیل ناآرامی‌های ناشی از آغاز دور جدید درگیری‌ها با رژیم صهیونیستی به تعویق افتاده بود تا آن که سال 2006 این انتخابات برگزار شد، اما از آن زمان تا کنون یعنی نزدیک به 14 سال است که انتخابات جدید در فلسطین برگزار نشده است.

با این حال جلسات مجلس قانون گذاری فلسطین از سال ۲۰۰۷ تاکنون به دلیل اختلافات فتح و حماس و بازداشت برخی نمایندگان توسط رژیم صهیونیستی برگزار نشد.

یکی دیگر از آخرین انتخابات ها در فلسطین نیز که قبل از برگزاری انتخابات مجلس قانون گذاری سال 2006 برگزار شد، انتخابات ریاست تشکیلات خودگردان در سال ۲۰۰۵ بود. در این انتخابات نیز محمود عباس رهبر ساف ۳/۶۲٪ آرا را بخود اختصاص داد در حالیکه دکتر مصطفی برغوثی پزشک و کاندیدای مستقل موفق به کسب ۸/۱۹٪ آرا گردید.

پس از این دو انتخابات در فلسطین دیگر در این منطقه تا به امروز هیچ انتخاباتی برگزار نشده است و حال مقامات فلسطینی پس از مدت‌‌ها از تلاش‌شان برای برگزاری انتخابات جدید خبر داده اند.

موانع برگزاری انتخابات های فلسطین چه بوده است؟

اگرچه در حال حاضر جبریل الرجوب، دبیر کمیته اجرایی فتح وعده برگزاری هر دو انتخابات شورای قانون گذاری و ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین را داده است، اما این نخست بار نیست که طی چند سال گذشته مقامات فلسطینی وعده برگزاری انتخابات سراسری را اعلام می کنند، اگرچه این انتخابات ها برگزار نشده است.

از جمله «محمود عباس»، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در تاریخ 26/9/2019 طی سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام کرد که بزودی انتخاباتی را در کرانه باختری،قدس و نوارغزه اجرا می کند. این وعده وی در سال 2018 نیز تکرار شده بود.انتخاباتی که قرار بود به مدت 6 ماه برگزار شود، اما هیچکدام از این انتخابات ها برگزار نشد. در این جا یک سوال اساسی مرتبط با چرایی تعویق و عدم برگزاری انتخابات در فلسطین طی بیش از 14 سال گذشته است؟

کارشنکی و مانع تراشی صهیونیست‌ها: اشغالگران صهیونیستی همواره یکی از موانع اصلی برگزاری انتخابات در کرانه باختری و دیگر مناطق فلسطینی بوده اند.  تمامی شواهد نشان می دهد که نیروهای صهیونیستی بویژه در قدس اشغالی در موارد متعددی عملکرد انتخابات را با مشکل روبه رو کرده اند و این مانع تراشی پیچیدگی و سختی کار را بیشتر کرده است.

اختلافات داخلی: اختلافات داخلی همواره یکی از مهمترین موانع برگزاری انتخابات در فلسطین بوده است. از جمله در سال 2016   انتخابات برگزار شد اما پس ازچند روز لغو شد. در آن سال دادگاه عالی رام الله حکمی را صادر کرد که بر مبنای آن پرونده انتخابات در نوارغزه بدلیل رعایت نشدن شرایط حقوقی بسته شد و جریان رای گیری تنها در کرانه باختری ادامه پیدا کرد. براین اساس پیش بینی می شود که اگر اتحاد میان گروه های فلسطینی اجرا شود و اختلافات کنار گذاشته شود هم در کرانه باختری و هم در نوارغزه انتخابات به طور مسالمت آمیز برگزار می شود. 

ابهام در قوانین انتخاباتی: از دیگر موانع برگزاری انتخابات در فلسطین، ابهام در قوانین و شیوه برگزاری انتخابات است. آیین نامه انتخاباتی فلسطین تا کنون چند نوبت دستخوش تغییرات شده و از جمله در یکی از آخرین تغییرات آن، محمود عباس در سال 2007 تصویب نامه ای را براساس قانون شماره 1 سال 2007 در رابطه با انتخابات ریاست جمهوری و قانون گذاری صادر کرد که براساس آن قانون شماره 9 سال 2005 لغو شده است و براساس قانون جدید، هر شخصی که بخواهد نامزد انتخاباتی شود بایستی تمامی قراردادها و توافق نامه های سازمان آزادی بخش فلسطین را قبول داشته و این سازمان را به عنوان نماینده تام الاختیار مردم فلسطین بپذیرد. با این حال بسیاری از سیاستمداران فلسطینی معتقدند که جنبش حماس این موضوع را نخواهد پذیرفت و این قانون مانند سدی محکم در برابر برگزاری انتخابات در نوارغزه عمل خواهد کرد، مگر آن که دستور قبلی محمودعباس و آئین نامه پیشین، باردیگر دچار تغییراتی شود.

تلاش برای انتخابات جدید و کاهش اختلافات

با این حال در مقطع فعلی تلاش برای برگزاری انتخابات سراسری در فلسطین می تواند به عنوان نشانه‌ای از احتمال کاهش اختلافات داخلی و تلاش برای وحدت در فلسطین در برابر اشغالگری صهیونیست‌ها باشد.

از زمان تشدید اشغالگری ها و اقدامات تجاوزگرایانه صهیونیست ها و پس از آن سازش رژیم های ارتجاعی عربی از جمله بحرین و امارات دربرابر تل آویو، گروه‌های فلسطینی به این نتیجه رسیده اند که به سوی وحدت داخلی حرکت کنند.

نشست های اخیر مشترک حماس با دیگر گروه‌های فلسطینی موید این است که گروه‌های فلسطینی در تلاش برای کسب وحدت داخلی در برابر اشغال هستند.

نکته دیگر این که گروه‌های فلسطینی نشست‌های مشترک خود را در لبنان و اکنون نیز در ترکیه دنبال می‌کنند و این شرایط برخلاف شرایط قبلی است که همواره مصر میزبانی این گروه‌ها را برعهده می گرفت. با این حال پس از اعلام حمایت مصر از اقدام سازش گرایانه بحرین و امارات در برابر رژیم صهیونیستی، به نظر می رسد که فلسطینی‌‌ها ترجیح می دهند که نشست‌های مشترک خود را در کشورهای همسوتری مانند لبنان و ترکیه دنبال کنند.