نکته های سیاسی در گفتگوهای انتخابات آمریکا
اولین مناظره نامزدهای انتخاباتی آمریکا به افتضاحی تمام عیار برای سیستم سیاسی این کشور تبدیل شد. ناسزا گفتنها و تهمت زدنها به قدری در این مناظره بین ترامپ و بایدن بالا گرفت که بسیاری از رسانههای آمریکایی گفتند بهتر است برای حفظ آبروی نظام سیاسی و انتخاباتی آمریکا هم که شده، مناظرههای بعدی از هماینک لغو شوند و نامزدهای انتخابات از راه دور عملکرد یکدیگر را زیر سؤال ببرند.
تاریخ آمریکا از این نوع مناظرات (البته با درجه آبروریزی کمتر) کم به خود ندیده است اما همواره در توجیه این مسئله گفته میشود که این مناظرهها هم کارکرد سیاسی دارند و هم برای صنعت سرگرمی آمریکایی مفید هستند. البته به نظر میرسد به سرگرم کننده بودن این مناظرهها در سالهای اخیر بیشتر از سیاسی بودن آنها توجه شده است و درجه سرگرمکنندگی آنها به قدری بالا رفته که میتوان با مسابقات کشتی کج آمریکایی مقایسهاش کرد. اما علت اصلی اینکه مناظرههای انتخاباتی به یکی از پرطرفداران ترین برنامههای سرگرمی آمریکا تبدیل شدهاند و حالا تبعات منفی آن در فضای سیاسی و اجتماعی آمریکا مشاهده میشود، چیست؟
- مناظرهها در محیط تصمیمگیری حزبی بیفایده هستند
یکی از مسائلی که بارها توسط بسیاری از تحلیلگران سیاسی آمریکا بیان شده و تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته، این است که در محیط کاملاً دو حزبی و دو قطبی شده امروز جامعه آمریکا، مناظرهها نمیتواند تغییری در رأی مردم ایجاد کند و وابستگیها و تعلقات حزبی باعث میشود که مناظرهها کمکی برای رأی دادن مردم نکند و به جای آن به برنامهای سرگرمکننده در طول زمان برگزاری انتخابات تبدیل شود. از سوی دیگر میزان انتقادات احزاب از یکدیگر به قدری زیاد است که این مناظرهها به جای اینکه به سمت مطالب سازندهای چون برنامههای نامزدهای انتخاباتی برای آمریکا و آینده مسائل بهداشتی، امنیتی، اقتصادی، سیاسی و بینالمللی این کشور برود، به سمت انتقاد از رویکرد گذشته نامزدهای انتخاباتی و عملکرد دولتهای پیشین رفته و جز نمایش فحش و ناسزا قابلیت دیگری را از خود به نمایش نمیگذارد.
بر اساس نظرسنجیها دیگر فاش شدن دروغها بعد از پایان یافتن زمان مناظره، تأثیری بر رأی مردم ندارد.
- مناظرهها بر پایه دروغ بنا شدهاند
یکی از ایرادات اصلی مناظرههای تلویزیونی نامزدهای انتخاباتی در آمریکا که بارها در رسانههای مختلف به آن اشاره شده، دروغ گفتن نامزدهای انتخاباتی برای پیروز شدن در مناظره است. تلاش برای پیروز شدن در مناظره و در نظرسنجیهای بعد از مناظره به حدی بالاست که نامزدهای انتخاباتی ترجیح میدهند با دروغهایی که میگویند فضا را در دست بگیرند و دیگر توجهی به فاش شدن این دروغها در آینده ندارند، زیرا بر اساس نظرسنجیها دیگر فاش شدن دروغها بعد از پایان یافتن زمان مناظره، تأثیری بر رأی مردم ندارد. این مسئله بدین معنی است که پروسههای حقیقتیابی که بعد از مناظرهها انجام میگیرد، معمولاً دیگر چندان مورد توجه افکار عمومی قرار نمیگیرد و صحبتهای اصلی در زمان مناظره است که رویکرد افکار عمومی به نامزد مورد نظرشان را روشن میسازد. به همین جهت بارها از رسانهها و برگزارکنندگان مناظرههای انتخاباتی خواسته شده تا از کارشناسان مسائل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دعوت کنند و در همان زمان مناظره با علامت یا نشانی بیان کنند که ادعای مطرح شده توسط نامزد انتخاباتی تا چه حد درست بوده است و کار را به مرحله بعد از پایان یافتن مناظره نکشانند.
- پایین آمدن سطح تحلیلهای سیاسی در واشنگتن
پایین آمدن سطح گفتوگوها در فضای سیاسی آمریکا تا قبل از سال 2016 معمولاً چندان محسوس نبود، اما بعد از سال 2016 به دلیل ورود نامزدی به عرصه انتخابات که سابقه فعالیت سیاسی و حزبی نداشته است، ادبیات مطرح شده توسط نامزدهای انتخاباتی نیز تغییر کرد. ترامپ در سال 2016 به دلیل اینکه متهم به زن آزاری و یا برخورد نامناسب با هیلاری کلینتون نشود، در بسیاری از مناظرهها، سعی کرد چهره آرامتری از خود نشان دهد اما در سال 2020 و در مناظره با جو بایدن که خود انواع و اقسام اتهامات و ناسزاها را روانه ترامپ کرده بود، او نیز خجالت را کنار گذاشت و مسائلی را مطرح کرد که از شأن فضای سیاسی در هر کشوری در هر نقطه جهان، به دور است. در عین حال رسانهها نیز به این مباحث دامن میزنند و با مطرح کردن فسادهای اخلاقی، جنسی و اقتصادی نامزدهای انتخاباتی آنها را برای بیان کردن این مسائل در ملأعام قدرتمندتر میسازند. همچنین زمانی که مذاکره بین یک رئیسجمهور و یک معاون رئیسجمهور باشد که در طول 12 سال گذشته سابقه کار سیاسی در بالاترین سطح نظام سیاسی آمریکا را داشتهاند، پایین آمدن سطح گفتوگوها نشان میدهد که دو حزب آمریکا به دلیل نداشتن کارنامه درست و پربار در حکمرانی، سعی میکنند مناظرههای تلویزیونی را از محلی برای بررسی کارشناسی برنامهها و چشماندازهای پیش روی آمریکا، به محلی برای سرگرمی تبدیل کنند.
سؤالات در برنامه تلویزیونی مناظره بین نامزدهای انتخاباتی از سطح کارشناسی درستی برخوردار نیست و به همین دلیل فضا به سمت غلبه سرگرمی بر تحلیل در این فضا میرود.
- چنبره شبکههای مجازی و رسانهها بر محیط سیاسی و غلبه نگاه صنعت سرگرمی بر تحلیل سیاسی
واقعیت این است که رسانهها در فضای سیاسی آمریکا دیگر کارآیی و قدرت سابق را ندارند. سیاسیکاریها، توجه بیش از حد به سیاستمداران و از یاد بردن مطالبات مردمی، پنهان کردن حقایق به نفع گروههای سیاسی و اقتصادی و در نهایت از دست دادن مخاطب، موجب استقبال مردم از شبکههای اجتماعی در فضای مجازی شده است. اما سطح تحلیلهای سیاسی در شبکههای مجازی مانند رسانهها نیست و به دلیل اینکه شبکههای مجازی صدای مخاطبان عام هستند و در عین حال به دلیل فراوانی مخاطب مورد توجه نیز قرار دارند، بیشتر از رسانههای سنتی مورد توجه قرار میگیرند و سطح تحلیلها و مطالبات به ناچار در این شبکههای پایین میآید و بعد از آن همین سطح تحلیل به رسانههای عمومیتر مانند تلویزیون نیز کشیده میشود. به همین دلیل سؤالات در برنامه تلویزیونی مناظره بین نامزدهای انتخاباتی از سطح کارشناسی درستی برخوردار نیست و به همین دلیل فضا به سمت غلبه سرگرمی بر تحلیل در این فضا میرود.
از نگاه احزاب سیاسی آمریکا و سرمایهدارانی که سود خود را از داغ شدن بحثهای انتخاباتی در تلویزیون به دست میآورند، مناظرهها فرصتی برای جلب توجه افکار عمومی و سرگرم کردن آنها است و به پدیدهای فراتر از یکی دیگر از بازیهای صنعت سرگرمی نخواهد رسید.
روانشناسان آمریکایی در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدهاند در صورتی که مناظرهها جدی برگزار شده، نامزدهای انتخاباتی در مورد مشکلات و راهحل آنها صحبت کنند و در عین حال سعی در ایجاد اتحاد ملی داشته باشند، نسل جدید نوجوانان و جوان آمریکایی نیز تشویق به رفتارهای سازندهتر بیشتر شده و میزان مشارکت مردمی در انتخابات نیز بالا میرود. اما اگر عکس این مسئله باشد، به احتمال زیاد مناظره تنها باعث نفرت پراکندن بین مردم شده و آنها را از محیط سیاسی دور میکند و میزان مشارکت نیز پایین میآید. این تحقیقات همچنین به این نتیجه رسیده است که مناظرههای احساسی تنها بر احساس تنفر و دشمنی بین مردم و سیستم سیاسی میافزاید. بعید به نظر میرسد کارشناسان رسانه در دو تیم رسانهای جمهوری خواهان و دموکراتها از این مسئله غافل باشند اما باید دید آیا سود و نفع آنها در بالا بردن مشارکت مردم در انتخابات است یا ترجیح میدهند مشارکت پایین باشد و میزان حساسیتها به مسائل سیاسی نیز پایین باشد تا از این طریق راه برای ورود هر نامزد انتخاباتی -هرچند ضعیف و ناکارآمد- به فضای کاخ سفید فراهم شود و فضای مطالبهگری و پرسش در این کشور شکل نگیرد. از نظر کسانی که نگران افول آمریکا از نظر سیاسی و یا افول جایگاه این کشور به عنوان یک دموکراسی بین کشورهای دیگر جهان هستند، مناظرههای انتخاباتی باید شکل و شیوه درستتری به خود گرفته و به سمت حرفهای بودن در فضای سیاسی برود اما از نگاه احزاب سیاسی آمریکا و سرمایهدارانی که سود خود را از داغ شدن بحثهای انتخاباتی در تلویزیون به دست میآورند، مناظرهها فرصتی برای جلب توجه افکار عمومی و سرگرم کردن آنها است و به پدیدهای فراتر از بازیهای صنعت سرگرمی نخواهد رسید.