کارشناس جهان عرب: عربستان دیگر نمی تواند به مانند گذشته به یمن دستور دهد
«حسن هانی زاده» معتقد است که در شرایط فعلی در واقع عربستان نمی تواند به یمن و دولت موقت این کشور و انصارالله دستور دهد و یا خواستار جلوگیری از اعزام سفیر ایران به یمن شود و لذا آقای «حسن ایرلو»، دیپلمات مسلط به جزیرة العرب به یمن اعزام شده است.
منابع آگاه یمنی گزارش دادند، تشکیل دولت مشارکتی محتمل بر اساس "توافق ریاض" روز پنجشنبه (پنجم نوامبر) اعلام خواهد شد.
گفته شده جلسات فشرده‌ای توسط عبد ربه منصور هادی، رئیس جمهور جمهور مستعفی یمن با مشاوران و نخست وزیر وی طی ساعات گذشته برگزار شد. همزمان منابع سیاسی و دیپلماتیک یمنی بر اعلام تشکیل دولت توافقی در پنجم نوامبر جاری تاکید کردند.
در ارتباط با این موضوع و تحولات اخیر در یمن از جمله اعزام سفیر از سوی تهران به صنعا و همچنین مبادله اسرا، پایگاه تحلیلی الوقت گفتگویی را با پژوهشگر مسائل منطقه، آقای «حسن هانی زاده» به عنوان کارشناس تخصصی کشورهای عربی در جنوب غرب آسیا داشته است و نظرات این کارشناس مسائل عربی را درباره تحولات یمن جویا شده است. این گفتگو به شرح ذیل است.
اعزام سفیر تام الاختیار ایران به یمن به چه معناست و این موضوع چه تاثیری در وضعیت فعلی یمن خواهد داشت؟
اعزام آقای «حسن ایرلو»، به عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران به یمن پس از سال های متمادی صورت گرفت که سفارت ایران در حد کاردار در صنعا فعالیت می کرد. از طرف دیگر فعالیت سفارت ایران در حد کاردار در یمن موجبات رنجش خاطر مردم و نهادهای انقلابی بویژه انصارالله در یمن را فراهم کرد بود، چون جمهوری اسلامی ایران به عنوان کشور محوری و بسیار تاثیرگذار و تعیین کننده در محور مقاومت به شمار می رود و لذا علی رغم محاصره دریایی و زمینی و تهدیدات مکرر عربستان و آمریکا علیه انصارالله و مردم یمن، سرانجام تهران موافقت خود را با اعزام سفیر تام الاختیار به صنعا اعلام کرد و در مقابل نیز یمن سفیر تام الاختیار خود را به ایران اعزام کرد.
از سوی دیگر اعزام سفیر جمهوری اسلامی ایران به یمن نشان می دهد که با وجود 5 سال جنگ و صرف هزینه 350 میلیارد دلاری دشمنان یمنی ها در این جنگ، اما در نهایت ائتلاف نظامی 15 کشورعلیه یمن به سرکردگی عربستان سعودی به مرور دچار شکست شد. حداقل طی یک سال اخیر حدود 17 تیپ پیاده و مکانیزه عربستان سعودی و ائتلاف نظامی وابسته به آن از سوی ارتش یمن و انصارالله منهدم شد و این وضعیت ضربه کاری و شکننده به ارتش عربستان سعودی بوده است. لذا ریاض دریافته که نمی تواند ساختار سیاسی و شطرنج میدانی یمن را به نفع خودش تغییر دهد. به طور کلی یک اصل تاریخی در یمن وجود دارد و آن این که هر کشوری به یمن تجاوز کند، ارتش آن کشور سرانجام پرچم سفید و تسلیم شدگی را در برابر یمن بلند خواهد کرد و این موضوع در حال حاضر در صحنه میدانی یمن مصداق پیدا کرده و انصارالله با ابتکار و تکیه بر توان بومی مردم یمن پس از 5 سال توانسته تا تحولات را به نفع خود تغییر دهد. در همین شرایط نیز عربستان به دنبال خروج از باتلاق جنگ یمن است و دیگر در مسائل داخلی و سیاسی این کشور دخالت نمی کند. در واقع حوزه نفوذ عربستان در یمن به شدت کاهش یافته و ابتکار عمل در دست انصارالله و کمیته های مردمی است. همزمان نگاه انصارالله به ایران به عنوان کشوری است که به مسلمانان و مردم مستضعف کمک می کند.
در شرایط فعلی در واقع عربستان نمی تواند به یمن و دولت موقت این کشور و انصارالله دستور دهد و یا خواستار جلوگیری از اعزام سفیر ایران به یمن شود و لذا آقای «حسن ایرلو»، دیپلمات مسلط به جزیرة العرب به یمن اعزام شده است و هدف از اعزام وی به یمن و ماموریت سفیر ایران در صنعا، کمک به مردم مستضعف یمن است و تردیدی نیست که آقای ایرلو خواهد توانست وفاق و همدلی را بین مردم یمن ایجاد کند و این حضور به نفع مردم یمن خواهد بود.
تشکیل دولت توافقی در یمن به چه معناست و چه تاثیری بر تحولات داخلی این کشور خواهد داشت؟
بعد از شکست دولت «عبدربه منصور هادی» و اختلافاتی که میان مردم جنوب یمن ایجاد شد، شورای انتقالی جنوب یمن تشکیل شد که این شورا با کمک امارات و در تقابل با عربستان در جنوب یمن شکل گرفت. اما به تدریج جایگاه این شورا کاهش یافت و انصارالله و کمیته های انقلابی و دولت موقت در صنعا توانستند مانع تجزیه جنوب یمن از سوی امارات شوند. آن چه در جنوب یمن جریان داشت در درجه اول اختلاف میان امارات و عربستان بود و این در شرایطی بود که دولت منصور هادی متزلزل شده بود و شورای انتقالی جنوب یمن مدیریت این مناطق را به دست گرفته بود. اما طی چند سال گذشته این شورا به تدریج ضعیف شد تا آن که برقراری رابطه میان امارات متحده عربی و رژیم صهیونیستی ضربه آخر را به جدایی طلبان جنوب که تحت حمایت امارات بودند وارد کرد و این شورا با ناامیدی از امارات از چتر حمایتی ابوظبی فاصله گرفت و به سمت همگرایی با دیگر گروه های یمنی حرکت کرد.
تا چه حد می توان به آغاز مذاکرات صلح در مسقط پس از مبادله کامل اسرا امیدوار بود؟
باید در نظر داشت که تبادل اسرا در یمن از اواخر مهرماه شروع شد و تا کنون مبادله 1080 نفر از اسرا صورت گرفته که در این میان نقش صلیب سرخ به دستور عربستان بسیار پررنگ بوده است. این موضوع مبادله اسرا پس از شکست ارتش عربستان و پرتاب موشک ارتش یمن به عمق استراتژیک سعودی ها در پایگاه نظامی ملک خالد و تاسیاست نظامی در جازان صورت گرفت و نشان می دهد که عربستان توانمندی بالای انصارالله را درک کرده و دریافته است که در حال حاضر انصارالله دست برتر در یمن دارد و کمیته های مردمی و ارتش یمن می توانند معادلات جنگ را تغییر دهند، لذا در این شرایط عربستان سعودی تبادل اسرا را مورد پذیرش قرار دارد. در عین حال این مبادله اسرا می تواند مقدمه‌ای بر پایان جنگ در یمن باشد و این در حقیقت نشان می دهد که نیروهای انقلابی و ارتش یمن موقعیت مستحکمی را در تحولات میدانی به دست آورده اند و ارتش و ائتلاف نظامی سعودی دچار فروپاشی و فرسودگی شده و رهبران ریاض به دنبال خروج آبرومندانه از بلاتلاق جنگ یمن هستند.
به طور کلی با توجه به شرایط فعلی در یمن، چشم انداز تحولات در این کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟
با این که عربستان 5 سال جنگ ظالمانه را بر مردم یمن تحمیل کرد، اما این در واقع عربستان سعودی بود که آسیب جدی دید و هزینه های سیاسی و نظامی زیادی پرداخت کرد. چون هزاران نفر از ارتش و نیروهای مزدور ائتلاف نظامی سعودی ها در این جنگ کشته و مجروح شدند. از سوی دیگر یمن و ارتش یمن نیز در این تجاوزات آسیب جدی دید و هزاران نفر شهید و میلیون ها نفر از مردم یمن آواره شدند. ولی این جنگ درس بزرگی برای ملت های آزاده جهان است و نشان می دهد که اراده مقاومت می تواند سرنوشت تحولات را تغییر دهد. بر همین اساس نیز ملت یمن با الگوگیری از تجاوز عراق علیه ایران توانستند مبادلات نظامی را به نفع خود تغییر دهند. در حال حاضر نیز عربستان به شدت دچار انزوای سیاسی شده و شکست های سیاسی و نظامی در سوریه، لبنان و عراق و الان در یمن و قتل جمال خاشقجی و اقدامات نابخرادانه محمدبن سلمان در برقراری رابطه با صهیویست‌ها موجب شده تا رهبران حاکم در ریاض از دایره کشورهای اسلامی خارج شوند و این کشور را به یک کشور منزوی در جهان اسلام تبدیل کرده اند.
