بایدن یا ترامپ... سگ زرد برادر شغال است
شواهد تجربی معتبر و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد انتخابات امروز آمریکا را، نه فقط ایرانیان، که شهروندان بسیاری از کشورهای جهان با حساسیت دنبال می‌کنند.
این روزها زیاد می‌بینیم هم‌وطنانی را که خودتحقیرگرانه تصور می‌کنند اخبار انتخابات آمریکا را فقط ایرانیان جدی گرفته‌اند. اما شواهد تجربی معتبر و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد انتخابات امروز آمریکا را، نه فقط ایرانیان، که شهروندان بسیاری از کشورهای جهان با حساسیت دنبال می‌کنند.
برای نمونه روزنامه گلدن گلوب از توجهٔ فراتر از قبلِ شهروندانِ بسیاری از کشورهای جهان به نتیجهٔ انتخابات امروز آمریکا گزارش می‌دهد. در چند کشور مثل اسرائیل و عربستان، اکثر شهروندان حامی ترامپ‌اند و در اکثریت قریب‌به‌اتفاق کشورهای جهان (از جمله همه کشورهای اروپایی، کانادا، ایران و کوبا) حامیان پیروزی بایدن بیشترند.
این حساسیت جهانیِ بیشتر به نتیجهٔ انتخابات امروز آمریکا بی‌دلیل نیست. در جهان به‌هم‌وابسته‌ترِ امروز، ترامپ، به تعبیرِ نوام چامسکی و تایید اغلب روشنفکران و متخصصان، مهم‌ترین تهدید محیط زیست، همکاری‌های جهانی (از جمله در مدیریت بحران کرونا)، نهادهای بین‌المللی، حقوق بین‌الملل و پیمان‌های جهانی و صلح و امنیت در جهان است. لطمات ترامپ در ۴ سال گذشته به خیر همگانی جهانیان زیاد بوده و طبیعی است شهروندان جهان خواهان کاهش شر او برای محیط زیست و جهان مشترک‌شان باشند. او خودشیفتهٔ مجمع‌الرذائل خطرناکی است که هم از معاهدهٔ محیط زیستی پاریس (مهم‌ترین توافق جهانیان برای نجات محیط زیست از تغییرات برگشت‌ناپذیر) بیرون آمد و هم از TPP، نفتا، سازمان بهداشت جهانی، یونسکو و شورای حقوق بشر سازمان ملل.
این روزها زیاد می‌شنویم که محبوبیت ترامپ در ایران بالا است. این هم افسانه است. بر اساس نظرسنجی گالوپ، تنها ۶ درصد از ایرانیان حامی ترامپ‌اند. یعنی حتی کمتر از حامیان ترامپ در اروپا و میانگین جهانی. شاید بپرسیم چرا در برخی نظرسنجی‌های تلگرامی و غیرتلگرامی درصد بالاتری از ایرانیان تصور می‌کنند ترامپ دوباره پیروز می‌شود؟ پرسش خوبی است و احتمالا یکی از دلایلش تاثیر سوگیری رسانه‌های وابسته به پول ترامپ و بن‌سلمان و نتانیاهو است که حتی در شرایطی که همهٔ منابع معتبر از شانس بسیار بیشتر بایدن برای پیروزی خبر می‌دهند، مخاطب ایرانی را گیج و گمراه می‌کنند.
ایرانیان جدا از تاثیرات مخرب ترامپ بر کرهٔ زمین و امنیت و مصلحت جمعی جهانیان، دلایل مضاعفی هم دارند که از شکست او خوشحال شوند. ترامپ با خروج غیرقانونی‌اش از برجام و تحریم‌های شدید و تروریسم اقتصادی‌اش علیه ایرانیان در همین دو سال به اندازهٔ ۳۰ انفجار بزرگ بیروت به اقتصاد ایران لطمه زده، ایرانیان را به آمریکا ممنوع‌الورود کرده، ایرانیان را «ملت تروریست» خوانده، منجر به افزایش قربانیان کرونا و کمبود داروهای بیماری‌های خاص در ایران شده، مهم‌ترین مقام نظامی ایران را ترور کرده، به حامیان اندک‌سالاری و اقتدارگرایی در ایران پاس گل داده، رسما با دزدی دریایی محموله‌های نفتی ایران را متوقف و مصادره می‌کند، و زندگی میلیون‌ها ایرانی در ایران و سایر کشورهای جهان را دشواتر کرده است.
چکیدهٔ ادبیات دودههٔ گذشتهٔ مطالعات توسعه و دموکراتیزاسیون این است که «جامعهٔ نهادمدنی‌محور توانا» و «دولت توانا» پیش‌نیازِ بسط توسعهٔ فراگیر و دموکراسی است و ترامپ با سیاست‌هایش هم جامعهٔ ایران را ضعیف‌تر کرد و هم دولت ایران را. روشن است که بایدن هم به ایران شر خواهد رساند و سوءحکمرانی‌های داخلی و عملکرد ضعیف و پرآسیبِ تیم اقتصادی دولت دوم روحانی نقشی مهم در ایجاد بحران‌های کنونی ایران داشته است، اما انکار نقش بسیار مخرب ایران‌ستیزی‌های ترامپ در وضعیت کنونی ایرانیان هم عجیب است. در جهانی که شر دولت آمریکا کمتر باشد، زمینه برای ثمربخش‌تر شدن تلاش‌های درون‌زای ایرانیان هم برای اصلاح حکمرانی و توانمندسازی جامعهٔ ایران فراهم‌تر می‌شود.
خودتحقیری نکنیم! شکست ترامپ برای اکثر ساکنان جهان خبر خوبی است، چون شر او به اغلب جهانیان می‌رسید. پیگیری اخبار انتخابات آمریکا نشانهٔ حساسیت عمومی بیشتر جهانیان به نقش ترامپ در افزایش تبعیض‌ها در آمریکا و جهان است.
محمد رضا جلالی پور
