تغییرات نمایشی در مواضع بایدن نسبت به فلسطین

علیرضا عرب: انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا شاهد بالاترین نرخ مشارکت از سال ۱۹۰۰ میلادی به این سو بوده است حال آنکه جو بایدن دموکرات با کسب حدود ۸۰ میلیون رای مردمی و ۳۰۶ رای الکترال، دونالد ترامپ جمهوریخواه را پشت سر گذاشته و خود را پیروز رقابت معرفی می‌کند.

با توجه به تعلق جو بایدن و «کاملا هریس» معاونش، به طیف میانه رو حزب دموکرات، دو سوال اصلی در خصوص رابطه با رژیم صهیونیستی و مساله فلسطین مطرح می‌شود.

سوال نخست این است که چه تغییراتی در نوع مواجهه و مواضع دولت جدید آمریکا در خصوص مساله فلسطین و مناقشه فلسطینی-اسرائیلی ایجاد خواهد شد. دیگر آنکه مواجهه و مواضع دولت جدید آمریکا در خصوص رژیم صهیونیستی چه تغییراتی خواهد داشت؟

باید توجه داشت که دولت جو بایدن در سال ۲۰۲۱ دقیقاً مشابه دولت اوباما در ۲۰۱۶ عمل نخواهد کرد زیرا زمان و شرایط جهان تغییر کرده است و بایدن وارث تجارب جدیدی در خصوص فرایندهای جاری داخلی و جهانی استجو بایدن از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ (اول بهمن) کارش را در کاخ سفید آغاز خواهد کرد و به نظر می رسد تغییر اکثر سیاست های دولت ترامپ طی چهار سال گذشته در دستور کار او قرار گیرد.

البته مسائل داخلی برای بایدن که وارث اوج گیری تنش های نژادی به بدترین وجه، بحران شیوع کرونا و خسارات پزشکی، بهداشتی و اقتصادی ناشی از آن است؛ از اولویت بالایی برخوردار خواهد بود. تاکنون، کرونا منجر به مرگ بیش از ۲۵۰ هزار آمریکایی شده است.

با توجه به تعلق جو بایدن و معاونش به طیف میانه رو حزب دموکرات، احتمالاً مناصب مهم با دولتمردانی از دولت اوباما- که او هم متعلق به جناح میانه رو حزب دموکرات بود- پر خواهد شد.

اما باید توجه داشت که دولت جو بایدن در سال ۲۰۲۱ دقیقاً مشابه دولت اوباما در ۲۰۱۶ عمل نخواهد کرد زیرا زمان و شرایط جهان تغییر کرده است و بایدن وارث تجارب جدیدی در خصوص فرایندهای جاری داخلی و جهانی است.

با توجه به این تجارب جدید و تغییر اوضاع بین المللی و خاورمیانه نسبت به سال ۲۰۱۶، به نظر می رسد تیمی که بایدن برای پرداختن به مسائل خاورمیانه انتخاب خواهد کرد؛ واقع گرایانه و تخصصی با مسائل مواجه خواهد شد لذا نمی توان انتظار داشت که دقیقاً گرایشات و نگرش های دولت اوباما تکرار شود.

دولت جدید آمریکا از فرایند عادی سازی روابط میان کشورهای عربی (محور سُنی -محافظه کار)، (سعودی-مصر-اردن-امارات-بحرین) با رژیم صهیونیستی حمایت خواهد کرد و سعی در تعمیق و گسترش آن خواهد داشت.

در سیاست خارجی دولت جدید آمریکا، گرایش چند جانبه گرایی به عنوان ابزاری جهت افزایش قدرت نرم آمریکا در عرصه بین الملل، به شدت تقویت خواهد شد. بنابراین، به احتمال زیاد، دولت بایدن برخلاف دولت ترامپ، همکاری با متحدان آمریکا به ویژه اتحادیه اروپا را در عرصه بین المللی و خاورمیانه افزایش خواهد داد. در خصوص مسائل سیاست خارجی باید به سنت حزب دموکرات و برنامه حزبی (پلتفرم) مدون آنها نیز توجه داشت.

مسأله فلسطین و امنیت رژیم صهیونیستی

با توجه به موارد فوق الذکر می توان موارد زیر را در خصوص مواجهه دولت جدید آمریکا با مساله فلسطین، مناقشه فلسطینی -اسرائیلی و امنیت رژیم صهیونیستی عنوان کرد:

*تامین همه جانبه امنیت رژیم صهیونیستی کما فی السابق در دستور کار دولت جدید آمریکا قرار خواهد داشت و این دولت به آن التزام دارد.

*دولت جدید بر اهمیت استراتژیک روابط متقابل با اسرائیل به عنوان متحد استراتژیک آمریکا، کاملاً آگاه است. حتی می توان عنوان کرد بایدن و معاونش کاملاً هریس به عنوان دموکرات های میانه رو و سنتی تعهد بیشتری درخصوص رژیم صهیونیستی نسبت به اوباما خواهند داشت و پیوندهای آنها در مورد اسرائیل از اوباما قوی تر است.

*دولت جدید آمریکا حضور رژیم صهیونیستی در مناطق اشغالی ۱۹۶۷ به ویژه کرانه باختری را اشغالی دانسته اما آن را برای تامین امنیت اسرائیل ضروری و قانونی می داند.

* دولت جدید واشنگتن در خصوص مناقشه فلسطینی-اسرائیلی راهبرد و راه حل دودولتی را احیاء و تقویت خواهد کرد.

بایدن و معاونش کاملاً هریس به عنوان دموکرات های میانه رو و سنتی تعهد بیشتری درخصوص رژیم صهیونیستی نسبت به اوباما خواهند داشت

*دولت جدید آمریکا با جنبش تحریم و بایکوت رژیم صهیونیستی به علت منزوی کردن این رژیم در عرصه بین الملل مخالفت خواهد کرد.

*دولت جو بایدن در راستای حفظ امنیت پایدار رژیم صهیونیستی خود را ملزم به حفظ برتری نظامی رژیم صهیونیستی خواهد دانست و طوری رفتار خواهد کرد که برتری نظامی این رژیم در منطقه حفظ شود.

*دولت جدید آمریکا همچنین سفارت ایالات متحده را از بیت المقدس به تل آویو باز نخواهد گرداند.

به نظر می رسد جو بایدن درصدد طراحی و اعلام سریع طرح سازش خود جهت مناقشه فلسطینی -اسرائیلی نخواهد بود و ترجیح خواهد داد در ابتدا با اقداماتی اعتماد طرف فلسطینی را جلب کرده و آمریکا را به جایگاه میانجیگرانه سابقش در منازعه میان فلسطینیان و رژیم صهیونیستی بازگرداند و سپس طرح سازش مورد نظر خود را ارائه دهد.

*اقدامات یکجانبه و جانبدارانه ترامپ در قالب معامله قرن و حمایت از انتقال سفارت به قدس و به رسمیت شناختن جولان اشغالی به عنوان منطقه ای برای رژیم صهیونیستی و قانونی دانستن شهرکها در کرانه باختری، سبب بی اعتمادی کامل فلسطینیان نسبت به آمریکا شد. بنابراین، دولت بایدن تلاش خواهد کرد اعتماد از دست رفته را بازسازی کرده و سپس طرح سازش خود را اعلام کند.

همچنین دولت جدید آمریکا به احتمال زیاد تلاش خواهد کرد که با ارائه مشوق های سیاسی و اقتصادی، تشکیلات خودگردان فلسطین را نیز در فرایند عادی سازی روابط کشورهای عربی با اسرائیل شریک کند تا به این ترتیب موانع سازش مورد نظرش را مرتفع کند.

رهبران تشکیلات خودگردان فلسطین به ویژه محمود عباس به علت اقدامات یکجانبه دولت ترامپ به نفع رژیم صهیونیستی، رابطه خود را با آن دولت به شدت کاهش داده بودند و در انتظار پیروزی بایدن بودند. البته، در صورت تغییر در رهبری تشکیلات خودگردان و کنار رفتن محمود عباس، احتمال ورود دو طرف آمریکایی و تشکیلات خودگردان فلسطین به دور جدیدی از مذاکرات و همکاری ها بیش از پیش تقویت خواهد شد.

دولت جدید آمریکا دفتر نمایندگی ساف در واشنگتن را که ترامپ بسته بود مجدداً بازگشایی خواهد کرد و کمکهای مالی به آنروا (آژانس امدادرسانی و کاریابی برای آوارگان فلسطینی) UNRWA را مجدداً برقرار خواهد کرد. دولت جدید آمریکا همچنین از عادی سازی روابط کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی حمایت خواهد کرد و آن را گسترش خواهد داد.

نتیجه گیری

با توجه به تغییر رویکرد دولت جدید آمریکا در خصوص مسائل منطقه و مناقشه فلسطینی-اسرائیلی به نظر می رسد رژیم صهیونیستی روابط خود را با دولت جدید آمریکا مجدداً تنظیم کرده و با مقتضیات جدید خود را سازگار کند.

رژیم صهیونیستی ضرورتاً نیازمند تدوین یک استراتژی ارتباطی با دولت جدید آمریکا خواهد بود و در این راستا خواهد کوشید تا مسائل مرتبط با رژیم صهیونیستی و به ویژه مسائل امنیتی را به یک موضوع مورد اجماع دو حزب دموکرات و جمهوری خواه در آمریکایی که دچار شکاف شدید شده است، تبدیل کند.

با توجه به نتایج انتخابات به احتمال زیاد مجلس سنا در دست جمهوری خواهان خواهد ماند. بنابراین، رژیم صهیونیستی در پروسه قانونگذاری و نظارت نیازمند توافق هر دو حزب خواهد بودرژیم صهیونیستی درصدد احیاء جایگاه از دست رفته اش نزد حزب دموکرات آمریکا خواهد بود و سعی در گسترش ارتباط با نمایندگان و شخصیت های برجسته حزب دموکرات و نیز جامعه یهودیان آمریکا که اکثراً حامی این حزب هستند خواهد داشت.

به احتمال زیاد، رژیم صهیونیستی دست به اقدامات استراتژیک خواهد زد تا در خصوص مسائل منطقه ای که با امنیت رژیم صهیونیستی مرتبط خواهند بود، به توافقی میان دو حزب دموکرات و جمهوری خواه دست پیدا کند.

رژیم صهیونیستی سطح گفتگوها را با دوحزب دموکرات و جمهوری خواه بر سر مسائل منطقه ای و بین المللی که بر تل آویو موثر هستند افزایش خواهد داد.

این در حالی است که با توجه به نتایج انتخابات به احتمال زیاد مجلس سنا در دست جمهوری خواهان خواهد ماند. بنابراین، رژیم صهیونیستی در پروسه قانونگذاری و نظارت نیازمند توافق هر دو حزب خواهد بود.

رژیم صهیونیستی خواهد کوشید تا حتی المقدور چشم اندازها و انتظاراتش در خصوص مسائل مهم منطقه را با دولت جدید آمریکا تنظیم و هماهنگ کرده و همچون گذشته به همکاری و مشارکت نزدیک با طرف آمریکایی در خصوص مسائل مذکور ادامه دهد- مسائلی چون «تضعیف محور مقاومت»، «ادامه فرایند عادی سازی روابط اسرائیل و کشورهای عربی»، «مناقشه اسرائیلی – فلسطینی» و «فرایند صلح خاورمیانه».