اهداف حضور وزیر خارجه آذربایجان در تهران

جیحون بایراموف ، وزیر امور خارجه آذربایجان روز چهارشنبه برای بررسی تحولات بین‌المللی و منطقه ای با مقامات ارشد ایرانی به تهران سفر کرد. این سفر هم به دلیل اینکه پس از درگیری‌های اخیر بین باکو و ایروان بر سر قره‌باغ صورت می‌گیرد و نیز اولین سفر بایرامف به تهران از زمان تصدی پست وزارت خارجه جمهوری آذربایجان از ژوئیه سال جاری می‌باشد، از اهمیت بسزایی برخوردار است.

جمهوری اسلامی ایران در طول بحران قره‌باغ با حفظ بی‌طرفی در جنگ، بر نبود راه‌حل نظامی و لزوم حل بحران از طریق آمدن طرف‌ها بر پای میز مذاکره، جلوگیری از آسیب به غیرنظامیان و زیرساخت‌های اقتصادی دو کشور و حمایت از آوارگان، و در عین حال لزوم حفظ تمامیت ارضی آذربایجان بر اساس قطعنامه‌های شورای امنیت موضع پایداری داشته است. مقامات آذربایجان در طول بحران اخیر با تقدیر از مواضع ایران همچنین نسبت به جلوگیری از استفاده از خاک ایران برای ارسال سلاح به طرفین جنگ اعلام رضایت کرده بودند. لذا می‌توان یکی از دلایل سفر وزیر خارجه آذربایجان را ارسال پیام دوستی دولت و ملت جمهوری آذربایجان به ایران دانست.

در این راستا  جیحون بایرامف در دیدار با علی شمعخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، با تشکر از سیاست اصولی جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران قره‌باغ از مواضع حکیمانه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حمایت از پایان اشغالگری و بحران قدردانی کرد.

از طرف دیگر اما بحران اخیر قره باغ، که با تسلط ارتش آذربایجان بر بخش‌هایی از منطقه قره‌باغ همراه شد تغییر و تحولات ژئوپلتیکی مهمی را در منطقه قفقازجنوبی در پی داشت که می‌تواند بر مناسبات تهران- باکو تأثیرگذار باشد و لذا تلاش برای غلبه بر چالش‌ها از طریق شنیدن دیدگاه‌ها و رفع نگرانی‌های احتمالی تهران از دیگر اهداف مهم این سفر می‌باشد.

رفع نگرانی‌های امنیتی ایران

یکی از مهمترین موضوعات حساسیت‌برانگیز برای ایران و خطرناک برای ثبات در منطقه، مسئله تلاش رژیم صهیونیستی برای افزایش حضور و نفوذ در امتداد مرزهای جمهوری اسلامی از طریق تشدید بحران در منطقه قفقاز جنوبی می‌باشد. در جنگ دو ماهه اخیر میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان صهیونیست‌ها با استفاده از شرایط بحرانی منطقه سعی در نقش‌آفرینی در تحولات از طریق صادرات تجهیزات نظامی به باکو کردند تا از این طریق جای پایی برای خود در این منطقه ایجاد کنند. به طور حتم این موضوعی نیست که جمهوری اسلامی ایران نسبت به آن کوچکترین تسامحی داشته باشد بنابراین یک دلیل تلاش صهیونیست‌ها برای بزرگ‌نمایی نقش‌آفرینی اخیر خود در بحران قره باغ ایجاد شکاف در روابط دوستانه و تاریخی ملت‌ها و دولت‌های جمهوری آذربایجان و ایران است.

در این رابطه اخباری مبنی بر مذاکره وزیر خارجه جمهوری آذربایجان با وزیر خارجه رژیم صهیونیستی پیش از انجام سفر منتشر شد که سیگنال غلطی برای موفقیت اهداف سفر وزیر خارجه باکو به تهران صادر می‌کند.

در این رابطه دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در دیدار با جیحون بایرامف با تبیین اقدامات شرارت‌آمیز مثلث جنگ‌افروز و تروریستی آمریکایی ـ صهیونیستی ـ داعشی، حضور آنان در هر نقطه‌ای از جهان به ویژه منطقه غرب آسیا را خسارت‌بار و بحران آفرین و خروج آنان از منطقه را موجب ثبات و آرامش ذکر کرد و افزود: کشورهای منطقه باید با حسن هم‌جواری و اشتراک مساعی از ایجاد کانون‌های جدید ناامن‌ساز و نگران کننده جلوگیری کنند.

در این میان یکی از عمده‌ترین عوامل ایجاد کانون‌های ناامنی در سراسر منطقه گروه‌های تروریستی دست پرورده غرب، رژیم صهیونیستی و ارتجاع عربی می‌باشند که در جنگ اخیر گزارش‌های مختلفی از حضور تروریست‌های سوری و سایر مناطق در قره‌باغ منتشر شد که واکنش قاطع مقامات سیاسی و نظامی ایران در مورد لزوم خروج این تروریست‌ها از منطقه در پی داشت.

همچنین مسئله امنیتی دیگری که می‌تواند همانند آتش زیر خاکستر در آینده بحران‌ساز شود، موضوع بازگشت آوارگان جنگ اخیر و نحوه تعامل باکو با ساکنان مناطق آزادشده می‌باشد.

تداوم همکاری‌های اقتصادی

اما علاوه بر موضوعات امنیتی، یکی از محورهای مورد علاقه گفتگوها میان وزیر خارجه جمهوری آذربایجان با مقامات ایرانی گسترش روابط اقتصادی می‌باشد. جنگ اخیر آسیب‌های فراوانی به زیرساخت‌های اقتصادی مناطق تحت درگیری وارد آورد که در این زمینه ایران با توجه به پتانسیل‌‎های بزرگ اقتصادی نسبت به مشارکت در بازسازی اقتصادی منطقه و اجرای پروژه های عمرانی علاقه‌مند می‌باشد.

ایران در شرایط تحریم‌ها توسعه روابط اقتصادی و مراودات تجاری با کشور‌های همسایه را در اولویت برنامه‌های تجارت خارجی قرار داده است. ایران در سال های اخیر از شرکای تجاری مهم آذربایجان به شمار آمده و اقلامی مانند محصولات کشاورزی، مواد پتروشیمی، مشتقات پلاستیکی، خرما و بسیاری از کالاها را به این کشور صادر کرده است. همچنین اجرای طرح‌های اقتصادی مشترک در مسیر کریدور شمال – جنوب، موضوع ساخت شهرک صنعتی مشترک در نزدیکی مرز دو کشور در منطقه بیله سوار و طرح انرژی مشترک در دست اجرای سدهای " خداآفرین " و " قیز قلعه سی " از جمله طرح‌های اقتصادی در دست اجرا میان دو طرف است.