فشار کشورهای عربی درباره پروژه بندر «فاو» عراق/تهدید الکاظمی
محافل عراقی از فشاری که کشورهای عربی به بغداد درباره پروژه بندر فاو وارد می کنند و نیز تهدید نخست وزیر عراق از سوی واشنگتن پرده برداشتند.
طرح بزرگ بازسازی و توسعه بندر فاو عراق از آوریل سال ۲۰۱۰ آغاز شده و با گذشت بیش از ۱۰ سال، بغداد نه تنها طرح را به پایان نرسانده، بلکه پروژه مذکور پیشرفت چندانی نیز نداشته است و محافل عراقی سنگ‌اندازی‌های دولت آمریکا را یکی از دلایل اصلی آن می‌دانند.
حال پس از گذشت این مدت، اخیراً یک شرکت چینی که اقدام به عقد قرارداد با دولت عراق برای ساخت بندر کرده بود، کنار گذاشته شد و شرکت کره‌ای «دوو» اقدام به امضای قرارداد با بغداد در این خصوص کرده اما این شرکت نیز اعلام کرده است که باید مفاد قرارداد تغییر یابد و خواستار پول بیشتری شده است.
دولت عراق امید دارد تا با افتتاح پروژه بازسازی بندر فاو، یک گام بلند در جهت توسعه اقتصادی بردارد و تا سال ۲۰۲۴ طرح را به پایان برساند. در صورت عملی شدن نهایی این پروژه، بندر فاو یکی از ده بندر بزرگ جهان خواهد بود. توسعه بندر فاو و پروژه بزرگ «القناة الجافه» (تونل خشکی که مسیری مواصلاتی برای انتقال کالاها از خلیج فارس به ترکیه، اردن و سوریه و اروپا است) سالهاست که در عراق مطرح است هرچند که هنوز این امر به دلیل مانع‌تراشی‌های آمریکا و همپیمانان منطقه‌ای آن در خلیج فارس، به ویژه امارات که متضرر اصلی اجرای این پروژه محسوب می‌شود، راکد است.
در این میان دو شرکت چینی و کره‌ای بر سر اجرای این پروژه با یکدیگر رقابت دارند که هر یک موافقان و مخالفانی در میان مقامات و مردم عراق برای گرفتن این پروژه دارند. مخالفت شرکت‌کره‌ای «دوو» می‌گویند که کره جنوبی در واقع تابع اوامر آمریکاست و از سوی دیگر پیشنهاد ارائه شده از سوی آن، شامل ساخت یک برنامه با بودجه دولتی عراق و با وامی به میزان ۲ میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار به مدت ۴ سال است در حالی که مبلغ پیشنهادی شرکت چینی ۲ میلیارد و ۱۶۰ میلیون دلار است. ضمن اینکه این شرکت عراق را مجبور به پرداخت پیشاپیش هزینه نمی‌کند بلکه حداقل ۱۰ سال فرصت می‌دهد.
توافق اولیه میان بغداد و پکن درباره بندر فاو به دوره نخست‌وزیری «عادل عبدالمهدی» و توافق اقتصادی مهم او با چین باز می‌گردد که پس از تظاهرات‌های اکتبر سال گذشته، او مجبور به استعفا شد و به اعتقاد بسیاری از تحلیل‌گران، استعفای او تاوان همین توافق بود.
واکنش محافل عراقی
حسن الحکیم فعال توییتری عراقی در این باره در توییتی نوشت: عجیب است، شرکت‌های چینی پیشنهاد اغوا کننده‌ای برای ساخت بندر فاو ارائه می‌کنند، متعهد می‌شوند که بدون گرفتن یک دینار این پروژه را به پایان برسانند و پس از اتمام آن به مدت ۱۵ سال از محل درآمد پروژه، سهم خود را بردارد. این درحالی است که این پروژه به شرکت کره‌ای داده می‌شود که پیشنهاد گران‌تری برای ساخت پروژه ارائه کرده است و پول آن را هم در حال حاضر و فوری می‌خواهد. آن هم در شرایطی که عراق با یک بحران مالی روبرو است.
نجاح محمد علی فعال رسانه‌ای عراقی هم در شبکه اجتماعی توئیتر می‌نویسد: امریکایی‌ها دولت مصطفی الکاظمی را تهدید کرده اند که اگر پروژه بندر بزرگ فاو را به شرکت کره‌ای دوو ندهد، او هم سرنوشتی مثل عادل عبد المهدی خواهد داشت.
حیدر القریشی فعال توییتری هم از «زید عبد الوهاب الاعظمی» عضو شبکه ماهواره‌ای دجله به شدت انتقاد کرده و نوشته است: کسی که در شبکه دجله برای داعشی ها تبلیغ می‌کرد، اکنون از مخالفت عراقی‌ها با فروش بندر فاو توسط کاظمی ناراحت است. او فراموش کرده است رؤسای خلیجی اش هم ده‌ها توافق نامه را برای توسعه کشورهای خود با چین امضا کرده اند.
سنگ اندازی دولت آمریکا
همچنین «کامل البیاتی» تحلیلگر سیاسی عراقی در این باره وبگاه المعلومه گفت که کره جنوبی تابع آمریکاست و واشنگتن در پشت پرده درخواست شرکت کره‌ای برای افزایش مبلغ قرارداد حضور دارد.
وی تأکید کرد که دولت آمریکا اگر نتواند شرکت‌های آمریکایی را وارد طرح بازسازی بندر فاو کند، وارد پروسه سنگ‌اندازی می‌شود یا اینکه به دنبال این خواهد رفت که سهم خود را از طریق افزایش مبلغ قرارداد با شرکت کره‌ای به دست آورددولت آمریکا اگر نتواند شرکت‌های آمریکایی را وارد طرح بازسازی بندر فاو کند، وارد پروسه سنگ‌اندازی می‌شود یا اینکه به دنبال این خواهد رفت که سهم خود را از طریق افزایش مبلغ قرارداد با شرکت کره‌ای به دست آورد.
البیاتی از سکوت و انفعال دولت عراق در این باره و پیشبرد طرح انتقاد کرد و گفت که اگر بغداد موضع صریحی در قبال عقد قرارداد با شرکت‌های خارجی برای به پایان رساندن طرح نداشته باشد، در آن هنگام شکست پروژه صرفاً به نفع کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس خواهد بود که همپیمان آمریکا و در خدمت منافع اقتصادی این کشور هستند.
«عالیه نصیف» عضو کمیسیون شفافیت پارلمان عراق از دولت این کشور خواست که در به سرانجام رساندن پروژه بندر «فاو» جدی باشد و به فشارهای خارجی و کشورهای حوزه خلیج فارس برای عدم موفقیت این پروژه پایان دهد.
وی افزود: پیشنهاد چینی‌ها برای به سرانجام رساندن پروژه بازسازی و توسعه بندر فاو قابل توجه است. عراق در حال حاضر از فشارهای خارجی و از سوی کشورهای حوزه خلیج فارس رنج می‌برد که هدفشان به شکست کشاندن پروژه بازسازی و توسعه بندر بزرگ فاو به هر شکل ممکن است.
وی بیان کرد: درآمدهای بندر «فاو» با درآمدهای نفتی عراق برابری می‌کند و یک میلیون فرصت شغلی ایجاد می‌کند و جدای از آن صدها کارخانه ایجاد و ده‌ها فرصت سرمایه گذاری خارجی ایجاد می‌کند.
از سوی دیگر «زهره البجاری» عضو کمیسیون انرژی پارلمان عراق هم گفت: برخی کشورهای منطقه‌ای در راستای به تعطیلی کشاندن پروژه بندر فاو حرکت می‌کنند. اجرای پروژه بندر فاو یکی از راه‌های نجات اقتصاد عراق است. این تنها راه انتقال عراق از تکیه کامل بر نفت به منبع اقتصادی دیگر است.
وی افزود: نفت پس از اینکه به علت کاهش صادرات و نوسانات قیمت با بحران، به عامل نگرانی برای اقتصاد عراق تبدیل شده است و نمی‌توان بر آن تکیه کرد. راه نجاتی برای عراق در برهه کنونی غیر از بندر فاو وجود ندارد و این نیازمند توجه جدی به این پروژه است.
