طوفان موکشی در راه بنادر عربستانی

مدتهاست که کنترل جنگ در یمن از دست سعودی‌ها خارج شده و عربستان به دنبال راهی برای نجات از باتلاقی که در آن گرفتار آمده، ناامیدانه دست و پا می‌زند. در این میان گذر زمان چیزی جز نمایان‌تر شدن شکست قطعی سعودی‌ها و بر هم خوردن موازنه جنگ به سود یمنی‌ها حاصلی برای ریاض در بر نداشته است که نمود آن را می‌توان در افزایش ضربه‌پذیری‌های این کشور در برابر حملات یمنی‌ها مشاهده کرد.

در همین راستا طی یک ماه گذشته مسیر انتقال سوخت بنادر غربی عربستان در ساحل دریای سرخ به سمت استان‌های جنوبی این کشور با حملات متعدد و ناامنی‌ بی‌سابقه‌ای مواجه شده است.

در طی این حملات حداقل سه نفتکش تحت اجاره دولت عربستان که فرآورده‌های نفتی تولیدی در پالایشگاه‌های شرق این کشور را از مبدا بندر ینبع به سوی بنادر جنوبی تر نظیر بندر جده و شقیق منتقل می‌کنند، هدف گرفته شده‌اند بدون آنکه سعودی‌ها بتوانند اقدامی مثمر ثمر برای محافظت از تجارت دریایی خود صورت دهند.

وجود این ضربه‌پذیری و حفره امنیتی بزرگ در توان دفاعی عربستان در برابر توان نظامی روزافزون انصارالله، موجب شده تا صنعا با توجه به وابستگی شدید اقتصاد عربستان به درآمدهای نفتی در بحران مالی کنونی که ریاض با آن دست به گریبان است، با اعتماد به نفس بیشتری در مورد ضرورت پذیرش خواسته‌‌های خود در عرصه نبرد به سعودی‌ها التیماتوم دهند.

بر همین اساس در روزهای گذشته هشام شرف عبدالله وزیر خارجه ر دولت نجات ملی به عربستان هشدار داد که اگر ائتلاف نسبت به ادامه سیاست گرسنه نگه داشتن تعدیل نکند، حملات تلافی جویانه به بنادر کشورهای عضو ائتلاف در دستور کار قرار خواهد گرفت. وی گفت: صنعاء آنطور که برخی گمان می‌کنند، بی تفاوت نخواهد ماند و اگر بنادر یمن محاصره‌اش ادامه یابد، بنادر دشمنان یمن نیز در امان نخواهد بود.

شاهرگ‌های حیاتی عربستان در تیررس موشک‌های یمنی

سال 2019 به طور حتم سال شروع جدی تغییر در معادلات جنگ در پی آغاز موجی از حملات هدفمند فلج‌کننده به اهداف استراتژیک در عمق خاک عربستان با عنوان «عملیات‌های بازدارندگی» بود. عملیات بازدارندگی نخست ۱۷ اوت ۲۰۱۹ انجام شد؛ زمانی که پهپادهای ارتش و کمیته‌ های مردمی یمن میدان نفتی «الشیبه» وابسته به شرکت آرامکو واقع در جنوب شرق عربستان را در حدود ۱۰ کیلومتری مرزهای امارات هدف قرار دادند.

از سوی دیگر، ۱۴ سپتامبر سال ۲۰۱۹ میلادی دومین عملیات بازدارندگی انجام شد که طی آن تأسیسات نفتی آرامکو در بقیق و خریص در شرق عربستان با ۱۰ پهپاد هدف گرفت و به نیمی از تولیدات نفتی عربستان آسیب وارد کرد. آثار این عملیات بازدارنده تا ماه‌ها عربستان سعودی را آزار داد و موجب شد تا بن سلمان نتواند بخشی از سهام آرامکو را که برای نجات اقتصاد کشورش به آن احتیاج داشت، بفروشد.عملیات‌ها بازدارندگی سوم و چهارم نیز به ترتیب در فوریه و ژوئن 2020 صورت گرفت که مجدداً شرکت آرامکو و اهداف نظامی و اطلاعاتی در عمق خاک عربستان را هدف قرار داد.

شکست عربستان در تقابل با توان موشکی انصارالله اکنون اما با شکست در تقابل با توان زرم نامتقارن یمنی‌ها در دریا نیز همراه شده است که این امر با توجه به نقش بسیار کلیدی بنادر در چرخه تجارت خارجی عربستان ضربه‌های متقابل یمنی‌ها را دردناکتر از پیش نیز خواهد کرد.

برای درک این موضوع می توان به حجم سرمایه گذاری کلانی در سالهای گذشته عربستان در بخش بنادر انجام داده است توجه نمود. عربستان در سال 2014 اولین کنگره دریایی را در شهر بندری دمام با هدف تعهد به توسعه بخش دریایی در سراسر کشور برگزار کرد و تاکنون دو دور دیگر از این کنگره را برگزار کرده است.

یکی از بزرگترین پروژه هایی که در سال 2019 در این بخش انجام شده مجتمع بین المللی صنایع سلطنتی ملک سلمان و خدمات دریایی با سرمایه گذاری مشترک آرامکو، شرکت حمل و نقل ملی عربستان (Bahri) ، صنایع سنگین هیوندای و لمپرل (Lamprell) بود که بر اساس گزارش بانک سرمایه گذاری سعودی ، Jadwa Investments که در سال 2018 منتشر شد ، تکمیل این مجموعه در سال 2022 صورت می‌گیرد.

بر اساس اعلام مقامات سعودی این پروژه با حدود 45 میلیارد ریال سرمایه گذاری با هدف کسب درآمد سالانه 64 میلیارد ریال (17 میلیارد دلار) در تولید ناخالص داخلی و تقویت جایگزینی واردات برای محصولات و خدمات دریایی و ایجاد بیش از 80،000 شغل مستقیم و غیرمستقیم تا سال 2030 طراحی شده است.

مهم‌ترین بندرعربستان بندر جده است که یکی از مهم‌ترین بنادر خاورمیانه نیز به شمار می‌رود. این بندر در سواحل دریای سرخ قرار دارد که بزرگ‌ترین بندر واقع در دریای سرخ به شمار می‌رود. فاصله بندر جده تا مناطق تحت کنترل انصارلله در یمن بیش از 800 کیلومتر است.

بندر دمام دومین بندر بزرگ عربستان است که در سواحل خلیج‌فارس واقع است. این بندر با وجود ۵۶ بالابر چند منظوره و تعداد زیادی اسکله مخصوص ماهیگیری و برای پهلودهی به کشتی‌ها از دیگر بنادر کلیدی عربستان است که با صنعا بیش از 1000 کیلومتر فاصله دارد.

بندر الجبیل در سواحل خلیج‌فارس با فاصله 1500 کیلومتری از یمن، بندر جیران در سواحل دریای سرخ با فاصله 230 کلیومتری و بندر الشقیق در دریای سرخ با فاصله 500 کیلومتر از یمن دیگر بنادر مهم عربستان هستند.

هدف گذاری این مراکز با فاصله زیادی که از خاک یمن دارند نشانگر ارتقای گسترده سطح نظامی و دفاعی انصارالله در برابر متجاوزان و تغییر کلان در معادلات جنگ بوده و اینکه عربستان چاره ای جز تن دادن به خواسته های یمن در پایان بخشیدن به محاصره غیرانسانی این کشور ندارد.