العربی الجدید| حکام ابوظبی به فکر یافتن جایگزین برای «السیسی»؟

کمک‌های میلیاردی ابوظبی به قاهره پس از کودتای «عبدالفتاح السیسی» و سقوط دولت اخوان المسلمین در مصر، تامین نیازهای نفتی این کشور و سرمایه گذاری در آن  تا مدتها موجب شده بود که قاهره در تحولات منطقه‌ای همسویی بی‌سابقه‌ای با ابوظبی یابد و هر دو طرف درباره پرونده‌هایی نظیر لیبی، سد النهضه، جنگ یمن، عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی و ...با یکدیگر بده بستان داشته باشند و از سیاست هم‌پوشانی یکدیگر در این پرونده‌ها پیروی کنند.

اما مدتی است که روابط میان دو طرف رو به سستی نهاده و مهمترین دلیلی که تاکنون طرح شده، نارضایتی قاهره از «زمینه‌سازی‌های اولیه و رایزنی‌های ابوظبی - تل‌آویو در ارتباط با حفر یک کانال آبی جدید میان دو دریایی مدیترانه و سرخ مشابه کانال مصری سوئز» است. زیرا به اعتقاد مقامات مصری، این اقدامات امارات و اسرائیل درست در زمانی که قاهره تلاش زیادی به کار می‌بندد تا در چند پرونده به نفع امارات و اشغالگران خدماتی ارائه کند، صورت می‌گیرد.۰(جزئیات بیشتر).

اما روزنامه قطری «العربی الجدید» امروز در گزارشی در این‌باره نوشت: منابع آگاه جزئیات جدیدی از دلیل اصلی تیرگی روابط میان «عبدالفتاح السیسی» رئیس‌جمهور مصر و «محمد بن زاید» ولی‌عهد ابوظبی که بر روی همکاری نظامی و اقتصادی دو کشور تاثیر گذاشته، فاش کردند.

به گفته این منابع همه‌ چیز به گونه‌ای پیش می‌رفت که می‌شد آن را خوب توصیف کرد تا اینکه دوایر اطلاعاتی نزدیک به نظام السیسی، تحرکات شدید امارات را برای ایجاد یک جایگزین برای او و استفاده از آن در صورت بروز هر اتفاقی که ادامه کار با السیسی را دشوار کند، رصد کرد.

منابع مذکور می‌گویند: موضوع از سه سال پیش آغاز شد و مهمترین اتفاق نیز سرنگونی «صدقی صبحی» وزیر دفاع سابق و «محمود حجازی» رئیس سابق ستاد مشترک ارتش بود. محافل اطلاعاتی نزدیک به السیسی تلاش‌های یکی از مقامات مسئول برجسته اماراتی که از برادران ولی‌عهد ابوظبی است برای برقراری تماس با حجازی را رصد کردند. هدف از این تلاش‌ها، دستیابی به توافق با حجازی در باره این امکان بود که او بتواند طی هر مرحله‌ای که احتمالا تمامی طرف‌ها به آن ناگزیر شوند، جایگزین السیسی شود.

منابع مذکور می‌گویند: السیسی این اقدام را دور زدن همپیمان اماراتی خود تلقی کرد که از او برای رسیدن به رأس قدرت در مصر پس از سرنگونی «محمد مرسی» رئیس‌جمهور منتخب و گروه اخوان المسلمین حمایت کرده بود.با حمایت و پشتیبانی مالی ابوظبی بود که سایر کشورهای حاشیه خلیج [فارس] نیز با امارات در تحقق این امر همراه شدند. السیسی این موضوع را به منزله خنجر از پشت زدن «محمود حجازی» داماد و شریکش در کلیه تحولات پس از انقلاب ۲۵ ژانویه ۲۰۱۱ دانست.

بنا بر این گزارش، حکام امارات چه بسا پس از آنکه احساس کردند احتمال دارد که حجازی به آنها پاسخ مثبت دهد، بر روی او حساب باز کردند. ضمن اینکه بلندپروازی‌ها و مسئولیت‌های فراتر از جایگاه و نفوذش که السیسی مدتها برای دور نگه داشتن خود از بحران‌های آتی به او می‌سپرد، او را گزینه مناسبی برای جایگزینی احتمالی السیسی می‌کرد. گفتنی است رئیس‌جمهور مصر پرونده‌های حساسی چون ریاست پیگیری امور لیبی و پشتیبانی شماری از پرونده‌های حساس را به او سپرده بود.

این منابع می‌گویند: پس از اینکه موضوع لو رفت، ولی‌عهد ابوظبی، شخصا برای السیسی توجیهاتی ارائه کرد و به او گفت که این اقدام از باب توطئه‌چینی علیه او یا غلبه بر او نبوده بلکه به منزله دوراندیشی و آمادگی برای آینده و شرایطی که ممکن است ناخواسته در سایه نوسانات داخلی و بین‌المللی به وجود آید، بود. این مناقشه در همان زمان از جانب السیسی پایان یافت و وی به‌گونه‌ای عذرخواهی امارات را پذیرفت اما رئیس‌جمهور مصر کینه دیگری را در دل خود پنهان کرد. پس از آن بود که السیسی از نفوذ حجازی کاست و دستگاه‌های اطلاعاتی نزدیک به خود را مامور رصد همه تحرکات و تماس‌های صدقی صبحی، وزیر دفاع کرد.

به گفته این منابع، السیسی منتظر یک فرصت مناسب بود تا به گفته افراد نزدیک به او، دنباله‌های این توطئه را قطع کند.پس از حادثه تروریستی در اکتبر ۲۰۱۷ که منجر به کشته و زخمی شدن  شماری از افسران سرویس امنیت ملی و ربوده شدن یک افسر پلیس شد، بهانه مناسب برای برکناری صبحی، فراهم شد. چند روز پس از این حمله، السیسی، حجازی را نیز برکنار کرد.

العربی الجدید در ادامه نوشت: روابط میان السیسی و حکام امارات دیگر به مانند گذشته نشد و اختلافات میان آنها درباره مسائل مختلف نمایان شد. امارات هرگونه حمایت مالی از مصر را منوط به دستیابی خود به دستاوردهای اقتصادی یا قراردادهای مشارکتی در پروژه‌های بزرگ  مصر می‌کرد، در مقابل، السیسی نیز هرگونه موضع‌گیری سیاسی یا منطقه‌ای در حمایت از امارات را به کمک‌های مالی ابوظبی مشروط  می‌کرد.

به گفته این منابع، السیسی متقاعد شده بود که تلاش‌های سابق ابوظبی با هدف اعمال فشار بر آن و حمایت و از کلیه مواضع امارات بدون هیچ‌گونه تفکری یا بررسی و در نظر گرفتن مواضع مصری، صورت گرفته بود. وی می‌دانست که ابوظبی به دنبال سرنگونی او نبوده اما این امر مانع آن نمی‌شد که در صورت تغییرات و تحولات جدید و ایجاد شکاف میان دوطرف، ابوظبی به آن فکر نکند.

منابع مصری، اکتبر گذشته اعلام کردند که روابط مصر و امارات، چند هفته‌ای است که بر سر پرونده‌های داغ منطقه رو به سستی و رکود نهاده است. پرونده‌هایی که ابوظبی نقشی فعال در آنها داشت و نیز پرونده‌های مشترک میان دو کشور. در این چارچوب برخی از منابع آگاه درباره پرونده‌های مشرکت مصری - اماراتی گفتند که نارضایتی اخیر تصمیم‌گیرندگان در مصر از مواضع حکام امارات  به دلیل نادیده گرفتن مطالبات مکرر مصر درباره برخی بحران‌ها است. در مقابل ابوظبی نیز اصرار دارد که همچنان بیشترین سود را از روابط خود با قاهره به دست آورد. به این دلیل که این امر بهای پولهایی که است که امارات طی چهار سال نخست ریاست‌جمهوری السیسی پس از سرنگونی محمد مرسی و مبارزه با اخوان المسلمین پرداخت کرده است.

به گفته منابع آگاه دیپلماتیک، دستورالعمل مراجع عالی در مصر، بازبینی ریاست‌جمهوری پیش از پاسخگویی مثبت به پیشنهادهای امارات درباره مواضع مشترک میان دو کشور درباره برخی پرونده‌های منطقه‌ای است. این رویکرد با وجود آنکه به صورت مکتوب صادر نشده است اما فعالان در پرونده‌های مشترک با امارات به خوبی از این تغییر سیاست کلی آگاهند. اما مشخص نیست که آیا این شیوه جدید دایمی است یا تنها یک موضع گذرا است.

در مقابل یک منبع آگاه دیگر می‌گوید: سیاست‌های امارات در قبال مصر نیز مدتی است تغییر یافته و چه بسا که تصمیم‌گیرندگان در ابوظبی معتقد باشند که طی مراحل گذشته، حمایت مالی زیادی از قاهره کرده‌اند بدون اینکه معادل هزینه‌ای که داده‌اند، استفاده برده باشند.