آیا جنگ استکبار با مقاومت قبل از رفتن ترامپ صورت می گیرد؟

 هیچ کسی فکر نمی کرد و فکر نمی کند رئیس جمهوری دونالد ترامپ کاخ سفید را بی سر و صدا ترک کند. اما آیا تا آنجا پیش می رود که در هنگام خداحافظی ایالات متحده را وارد یک درگیری نظامی با ایران کند؟

تحرکات اخیر نظامی پنتاگون در خاورمیانه (ظاهرا با هدف جلوگیری از حمله ایران به سربازان آمریکایی در سالگرد ترور سردار قاسم سلیمانی) به علاوه گزارش رسانه های اسرائیلی درباره فشار عربستان و اسرائیل به ترامپ برای بمباران ایران قبل از خروج از کاخ سفید به گمانه زنی ها مبنی بر اینکه ترامپ ممکن است بزرگ ترین و احتمالا فاجعه بارترین شیرین کاری خود را در روزهای پایانی ریاست جمهوری انجام دهد، دامن زده است.

ترامپ در چهار سال ریاست جمهوری خود بیش از هر کشور دیگری ایران را به جنگ تهدید کرده است. او اواخر ماه گذشته به ارتش دستور داد گزینه هایی را علیه تاسیسات هسته ای ایران آماده کنند. اگرچه نیویورک تایمز نوشت که دستیاران ترامپ این برنامه را منتفی کرده اند، اما تحرکات نیروهای آمریکایی در چند هفته گذشته ممکن است خلاف این مدعی را اثبات کند. پنتاگون از ماه اکتبر دو هزار نیروی اضافی و همچنین یک اسکادران هواپیمای جنگنده به عربستان سعودی اعزام کرده است. آمریکا همچنین بمب افکن های بی-52 را به ماموریت های در خلیج فارس فرستاده، ناو یو.اس.اس نیمیتز را در نزدیکی ایران نگه داشته و اعلام کرده در حال اعزام یک زیردریایی با قابلیت شلیک موشک های کروز توماهاوک به نزدیکی آب های ایران است. اسرائیل هم که مقامات آن در گفت و گو با چندین روزنامه آمریکایی تایید کرده اند عامل ترور محسن فخری زاده، دانشمند هسته ای ایران، بوده، یک زیردریایی مجهز به بمب اتم را به خلیج فارس فرستاده است.

در رویکرد رسمی، همه این مانورهای نظامی با هدف «بازدارندگی» ایران صورت گرفته و این در حالی است که اسرائیل یک مقام ایرانی را در داخل ایران ترور کرده و نه برعکس. واشنگتن پست به نقل از ژنرال کنت فرانک مک کنزی، فرمانده مرکز فرماندهی ایالات متحده، نوشت: «ایالات متحده همچنان به استقرار توانایی های جنگی در منطقه مسئولیت فرماندهی مرکزی آمریکا با هدف مقابله با هرگونه دشمنی احتمالی ادامه می دهد تا روشن می سازد که ما آماده و قادر به پاسخگویی به هرگونه تهاجمی علیه آمریکایی ها یا منافع مان هستیم.»

طبیعتا ایران این تدابیر را به عنوان تهدید و تحریک تفسیر کرده است. اگر ایران هم کشتی های جنگی خود را در سواحل فلوریدا مستقر می کرد، ایالات متحده همین برداشت را داشت!

آنچه نگرانی ها از رویارویی قریب الوقوع نظامی را افزایش داده، این بوده که دولت ترامپ مانع از دیدار گروه انتقالی ریاست جمهوری جو بایدن با آژانس های اطلاعات دفاع شده است. این اقدام نه تنها موجب خشم گروه بایدن شده، که نگرانی بین المللی را در پی داشته است. توبایس اِلوود، نماینده محافظه کار و رئیس کمیته انتخاب دفاعی مجلس عوام بریتانیا، در توئیتی نوشت: «ترامپ احتمالا به این دلیل مانع از رسیدن گزارش های اطلاعاتی به بایدن می شود که چندین عملیات مهم در آستین خود دارد و ممکن است بخواهد پیش از 20 ژانویه به آنها چراغ سبز نشان دهد.» کارل بیلدت، نخست وزیر پیشین و وزیر امور خارجه کنونی سوئد، هم رفتار ترامپ را «عجیب» توصیف و این سوال را مطرح کرد: «آیا تغییرات اخیر با یک عملیات برنامه ریزی شده یا احتمالا قریب الوقوع ارتباطی دارد؟»

مساله ای که سبب شده گمانه زنی ها درباره اینکه ترامپ به جای تلاش برای بازدارندگی ایران زمینه را برای یک جنگ انتخابی فراهم می کند، افزایش یابد، اظهارات مقامات ارشد پنتاگون است که تهدید ایران را اغراق شده می خوانند. یک مقام ارشد دفاعی که مستقیما درگیر مساله است، به سی ان ان گفته که حتی یک ذره اطلاعات تایید شده وجود ندارد که نشان دهد حمله از سوی ایران قریب الوقوع است.

این سوال مطرخ است که اگر ترامپ در آخرین هفته های ریاست جمهوری خود به دنبال رویارویی با ایران باشد، انگیزه او چیست؟ در اینجا لازم است به دو نکته اشاره شود: اول، دلیل او هر چه که باشد، احتمال خطای او در محاسبات خیلی بالاست. سیاست ترامپ در قبال ایران سراسر شکست بوده و او در این چهار سال هیج نکته ای از اشتباهات خود نیاموخته است. دوم، سوابق کاری ترامپ نشان می دهند که او هرچه ناامیدتر شود، بی محاباتر عمل می کند. ترامپ که اکنون نومیدانه به دنبال چسبیدن به قدرت است، همه راه های تغییر در نتیجه انتخابات از جمله ایده درخواست حکومت نظامی، را در دست بررسی دارد. ژنرال مایکل فلین که در ماه دسامبر توسط ترامپ برکنار شد، حتی تا پیشنهاد مستقر کردن نیروهای ارتش در «ایالت ها با گرایش به هر دو حزب» و برگزاری مجدد انتخابات در آنها پیش رفت.

ممکن است ترامپ با امید ایجاد هرج و مرج کافی برای جلوگیری از روی کار آمدن جو بایدن در ژانویه به دنبال شروع یک درگیری نظامی با ایران باشد؟ هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم چنین اقدامی جواب می دهد، اما جنون آمیز بودن این ایده هم دلیل قانع کننده ای برای اینکه ترامپ ناامید به آن روی نیاورد، نیست. او دست کم حمایت مسیحیان انجیلی که خواستار تقابل با ایران هستند و آن را تحقق پیشگویی آخرالزمان در کتاب مکاشفه کتاب مقدس می دانند، خواهد داشت و البته پشتیبانی شلدون آدلسون، بزرگ ترین حامی مالی حزب جمهوری خواه، را هم نمی شود نادیده گرفت. ترامپ پیشتر به همه خواسته های آدلسون (به استثنای جنگ با ایران) از انتقال سفارت آمریکا به قدس اشغالی گرفته تا پذیرش الحاق بلندی های بادگیر به سرزمین های اشغالی، عمل کرده است.

حتی اگر رویارویی با ایران مانع از ریاست جمهوری بایدن نشود، ترامپ احتمالا تصور می کند که با چنین اقدامی توافق هسته ای ایران را یک بار برای همیشه از بین خواهد برد و حتی پس از پایان ریاست جمهوری، می تواند با حمایت آدلسون و مسیحی های انجیلی بر حزب جمهوری خواه نفوذ داشته باشد. محاسبات ترامپ هرچه که باشد، شکی نیست که خطرناکترین سه هفته ریاست جمهوری ترامپ حالاست.