چراغ سبز بارزانی‌ها به آمریکا به بهانه 5 هزار داعشی

در بحبوبه درگیر شدن جناح‌های سیاسی عراقی در موضوع تصویب بودجه سال 2021، همچنان تهدیدات گروه‌های تروریستی در سطح گسترده ساختار سیاسی و اجتماعی این کشور را تهدید می‌کند. در این میان، جمال ایمینکی، رئیس ستاد وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان در گفتگو با سایت «خندان»، تاکید کرده است که بنا به آخرین داده های اطلاعاتی و امنیتی، در حال حاضر بیش از 5 هزار عنصر مسلح داعش در عراق و اقلیم کردستان حضور و فعالیت دارند.

همچنین، این مقام نظامی اقلیم کردستان، خاطرنشان می‌کند، ارتش عراق آماده سازی لازم برای مقابله با داعش را انجام نداده و هیچ موعدی نیز برای نشست و گفتگوهای وزارت پیشمرگ و ارتش عراق به منظور مقابله با داعش و رفع خلا امنیتی تعیین نشده است. به عبارتی ایمینکی، عملیات‌های انجام شده تحت عنوان پاکسازی داعش را ناکافی و به نوعی ارتش و حکومت مرکزی عراق را به کم‌کاری در زمینه مقابله با تهدیدات داعش متهم می‌کند.

بر اساس اعلام این مقام نظامی کرد عراقی، در مناطق خورماتو در استان صلاح الدین و پلکانه در کرکوک در حد فاصل مواضع نیروهای عراقی و پیشمرگ خلا امنیتی جدی وجود دارد و نیروهای عراقی قادر به تامین امنیت این مناطق نیستند و موارد حملات و رویدادهای امنیتی و تروریستی در این مناطق رو به افزایش است.

اظهارات جمال ایمینکی، رئیس ستاد وزارت پیشمرگ اقلیم کردستان، در شرایطی است که پیش‌تر او و دیگر مقامات سیاسی- نظامی اربیل بر عدم اجازه به ارتش عراق برای ورود به مرزهای اقلیم کردستان تاکید کرده‌اند و خواستار حمایت ائتلاف بین‌المللی ضدداعش به رهبری آمریکا، در زمینه مبارزه با بقایای این گروه تروریستی شده‌اند. با این اوصاف، پیرامون مواضع حکومت اقلیم کردستان در بحث مبارزه با داعش و همکاری‌های امنیتی و نظامی میان آن‌ها و حکومت مرکزی چند نکته قابل تامل است.

حضور 5 هزار داعش و خطای استراتژیک اقلیم

 اظهار نگرانی مقامات اقلیم کردستان از حضور داعش در مرزهای این منطقه، ان‌هم با توجه به تعداد قابل توجه 5 هزار نفری، در شرایطی است که از همان ابتدای ظهور این گروه تروریستی در اواخر سال 2013، زمزمه‌هایی مبنی بر هماهنگی و وجود ارتباط میان اربیل و برخی از سران شیوخ و قبایل سنی حامی داعش با وساطت آمریکا و عربسان سعودی وجود داشت. تایید کننده این موضوع رسیدن داعش به دروازه‌های شهر بغداد و اما سکوت و انفعال معنادار اربیل بود. حتی در شرایطی که داعش بعد از آغاز حمله به سنجار مناطق تحت اداراه کردهای عراق را مورد هجوم قرار داد، مجددا این شائبه مطرح شد که آن‌ها عمدا از مناطق تحت کنترل خود عقب‌نشینی کردند.

طی سال‌های گذشته نیز اربیل در مبارزه با داعش کم‌ترین هماهنگی را با بغداد داشت؛ به‌گونه‌ای که تمامی تخم‌مرغ‌های خود را در سبد نیروهای موسوم به ائتلاف ضدداعش به رهبری آمریکا قرار داد. اکنون حضور 5 هزار داعشی محصول همان سیاستی است که حکومت اقلیم کردستان در پشت بستن به حمایت امریکا و اروپا در پیش گرفته و همچنان بر تداوم آن اصرار دارد. اکنون زمان آن فرا رسیده که مقامات اربیل بجای فرافکنی و گمراه کردن افکار عمومی شهروندان کرد عراقی، از خود بپرسند که برآیند و محصول تمام همکاری‌های آن‌ها با آمریکا و غربی‌ها چه بوده است؟ آیا اگر برنامه‌های پشت پرده گذشته نبود اکنون 5 هزار داعشی در مرزهای اقلیم کردستان حضور داشتند؟

تلاش اربیل برای حفظ نظامیان آمریکایی و ائتلاف

تاکید مقامات نظامی اقلیم کردستان بر حضور 5 هزار داعش و عدم توانایی بغداد در همیاری با آن‌ها، معنای ضمنی توسل مجدد آن‌ها به درخواست کمک از آمریکایی‌ها را به همراه دارد. به نوعی کردها در برهه کنونی قصد دارند در استانه روی کار آمدن دولت بایدن بعد از 20 ژانویه 2021، نگاه واشنگتن را به سوی ضرورت باقی ماندن در عراق جلب کنند. این خواسته در شرایطی است که بنابر مصوبه پارلمان عراق در 5 ژانویه 2020 (15 دی 1399) نظامیان اشغال‌گر آمریکایی باید از کشور عراق خارج شوند.

حال که خروج آمریکایی‌ها از عراق تا حدود زیادی حتمی به نظر می‌رسد، اربیل قصد دارد با مطرح کردن بحث ناامنی و ناتوانی دولت عراق در مبارزه با داعش، زمینه را برای حفظ حضور نظامیان آمریکایی ایجاد کنند. این وضعیت در شرایطی است که تمامی وقابع میدانی خلاف ادعای کردها را اثبات می‌کند؛ زیرا حشد الشعبی و نیروهای ارتش عراق اکنون امنیت مناطق مرکزی و جنوب کشور را در بالاترین سطح ممکن تامین می‌کنند. برای نمونه نیروهای حشد الشعبی در ایجاد ثبات نسبی در شهر کرکوک به عنوان یکی از کانون‌های اصلی بحران در عراق، موفق عمل کرده‌اند. به نظ می‌رسد کردها با امید بستن مجدد به حمایت آمریکا بار دیگر اشتباه تاریخی خود در اتکای به واشنگتن تکرار می‌کنند.

پارادوکس طرح تهدید امنیتی اقلیم و بهانه‌جویی‌های بی اساس

در سطحی دیگر یکی از نکات قابل توجه این است که اگر کردها واقعا در تامین امنیت در مرزهای تحت کنترل خود ناتوان هستند و توانایی مقابله با حضور 5 هزار داعش را ندارند، بهتر این است که اداره مناطق خود را به نیروهای حشد الشعبی و ارتش عراق بسپارند. اما به نظر می‌رسد سران اقلیم بیشتر دچار نوعی پارادوکس جدی شده‌اند از یک سو، مدعی هستند که در تامین امنیت ناتوان هستند و از سوی دیگر، حاضر به همکاری و سپردن مرزهای خود به ارتش و نیروهای حشد الشعبی نیستند. همین امر نشان می‌دهد که تا چه اندازه بهانه‌جویی آن‌ها بی اساس و فاقد استنادات درست و منطقی است.