کشورهای عربی بعد از ترامپ چه خواهند شد؟

 دونالد ترامپ در روزهای پایانی ریاست جمهوری اش به اقدامی راهبردی دست زد. به این ترتیب که اسرائیل را از ستاد فرماندهی اروپایی آمریکا یعنی از ناتو به ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا منتقل کرد. این اقدام در واقع به معنای انتقال کشورهای عربی در کنار اسرائیل از منطقه امنیتی غرب ناتو به منطقه امنیتی صهیونیستی – آمریکایی در منطقه غرب آسیاست که از سواحل مدیترانه در غرب تا سواحل دریای خزر در شرق امتداد می‌یابد و ناتویی منطقه ای را تشکیل می دهد.

پنتاگون علت این اقدام را کاهش تنش میان اسرائیل و همسایگانش پس از توافق‌های موسوم به ابراهام دانست که فرصتی برای همه این کشورها علیه تهدیدها فراهم آورد و می تواند تحولی نظامی را برای تشویق همکاری های عربی – اسرائیلی در مقابله با ایران به وجود آورد. 

اما برجسته ترین معنای این تصمیم راهبردی ترامپ مشارکت در تشکیل دستورکار امنیت ملی‌ای است که بایدن آن را به ارث خواهد برد. لازم به ذکر است که ترامپ در نوامبر گذشته از تصمیم خود برای کاهش حضور نظامی آمریکا در عراق و افغانستان سخن گفت.

زمان این تصمیم راهبردی ترامپ معنای دیگری نیز دارد. به این ترتیب که این تصمیم با دو حادثه هم زمان بود: نخست افزایش تنش زایی‌های اسرائیل در سوریه به بهانه جلوگیری از استقرار ایران در این کشور. دوم: اعلام اتحادیه اروپا برای افزایش دامنه تحریم های خود علیه سوریه از طریق اضافه کردن وزیر امور خارجه این کشور در فهرست تحریم هایش.

این اقدام ضرورتا به معنای وجود هماهنگی میان اروپا و دولت ترامپ نیست بلکه این همکاری از قدیم وجود داشته و نتیجه همکاری های تنگاتنگ دولت عمیق در آمریکا و کشورهای اروپایی عضو ناتو است. از این رو احتمالا در زمان بایدن نیز تایید خواهد شد.

درباره این که آیا ترامپ در مدت زمان باقی مانده خود به ایران حمله خواهد کرد یا خیر، برخی ناظران احتمال می دهند ترامپ به جای حمله به ایران روی تظاهرات در روز مراسم تحلیف بایدن حساب می کند.

در این میان برخی در آمریکا و اسرائیل باور دارند ایران نیز احتمالا از فرصت سرگرم بودن حکومت آمریکا به هرج و مرج ها در داخل چند ساعت قبل از پایان ریاست جمهوری ترامپ استفاده می‌کند و ضربه محکمی به آمریکا و اسرائیل وارد می‌آورد. ایران شروع کننده باشد یا آمریکا نتیجه از نظر کارشناسان نظامی یکی است: ایران می تواند پایگاه های نظامی آمریکا را حداقل در خلیج فارس و همسایگی آن نابود کند. این احتمال پس از سخنان سردار حاجی زاده افزایش یافت. او گفت ایران می تواند پایگاه های آمریکا را تا شعاع 2000 کیلومتری نابود کند.

به باور من (نویسنده) ایران برای انتقام کشته شدن شهدای خود دست به خشونت نخواهد زد یا به هر گونه حمله ای از سوی آمریکا و اسرائیل پاسخ نخواهد داد، مگر پس از انتهای ریاست جمهوری دونالد ترامپ و به قدرت رسیدن بایدن و مشخص شدن موضع او درباره بازگشت به توافق هسته ای و موشک های بالستیک دوربرد این کشور. بایدن نیز که اولویتش مقابله با پیامدهای کرونا خواهد بود، ترجیح می دهد از قدرت نرم یعنی مذاکره با ایران برای رسیدن به توافقی مورد رضایت دو طرف استفاده کند. اما استفاده بایدن از این گزینه او را در ادامه دادن به طرح جانشین کردن اسرائیل و به ارث گذاشتن جایگاه آمریکا در منطقه برای این رژیم و مسلح کردنش بازنخواهد داشت به گونه ای که اسرائیل به مثابه آمریکای کوچکی شود که می تواند نماینده این کشور برای حفظ منافع و حمایت از متحدانش باشد.

انتقال اسرائیل از ستاد فرماندهی اروپایی آمریکا به ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا شاهدی روشن بر ماموریت این ناتوی منطقه ای جدید و تکمیل ماموریت ناتوی آمریکایی – اروپایی است. اما پرسش این است محور مقاومت چگونه و کجا پاسخ خواهد داد؟