احمدرضا روح الله زاد
صبحدم روز شنبه 23 شهریور مهمترین مرکز نفت عربستان به وسیله 10 فروند پهباد تهاجمی ارتش یمن هدف قرار گرفت و پس از وقوع انفجارهای متعدد ناشی از برخورد پهبادهای انتحاری به پالایشگاه و چاه های نفت بقیق و خریض شرکت آرامکو آتش سوزی بزرگی رخ داد. دود حاصله از این آتش سوزی آسمان منطقه را فرا گرفت و نشان از وسعت آتش سوزی داشت.
نیروهای عربستان سر انجام پس از ساعت ها تلاش موفق به مهار آتش سوزی شدند. اما با توجه به منتقل شدن بیش از 15 دستگاه آمبولانس به منطقه احتمال کشته شدن و مجروحیت تعداد زیادی از عوامل حاضر در این دو پالایشگاه قطعی است که البته مانند همیشه با سانسور شدید رسانه ای از سوی عربستان همراه شده است.
بر اساس بیانیه کمیته مشترک ارتش و انصارالله یمن که توسط سرتیپ یحیی سریع قرائت شد، این عملیات بر اساس مجموعه ای از اقدامات اطلاعاتی دقیق انجام شد که نشانگر اشراف اطلاعاتی انصارالله بر عمق استراتژیک عربستان سعودی دارد.
سرتیپ سریع تاکید کرد این عملیات با همکاری اطلاعاتی نیروهای انقلابی در داخل خاک عربستان صورت گرفته است. در واقع این عملیات نشان می دهد که انقلابیون یمن در عربستان نفوذ زیادی دارند و در صورت لزوم می توانند یک نیروی قدرتمند از داخل عربستان علیه ارتش سعودی بسیج کنند که به کمک نیروهای یمنی مهاجم به عمق عربستان، ضربات سهمگینی بر عربستان وارد کند. این همان تاکیدی است که بیانیه ارتش یمن بر آن تاکید دارد مبنی بر اینکه در صورت ادامه تهاجم عربستان یمنی ها ممکن است به عمق خاک عربستان حمله زمینی کرده و تا مرحله اشغال ریاض پایتخت عربستان سعودی پیش بروند.
این حمله پهبادی سومین حمله راهبردی یمن به مراکز تولید و صدور نفت عربستان محسوب می شود. همه این حملات در حالی صورت می گیرد که مراکز نفتی عربستان در دورترین نقطه نسبت به صنعا یعنی در فاصه 1300 کیلومتری قرار گرفته است که در واقع بیانگر دستیابی یمن به تسلیحات راهبردی و دقیق است.
با توجه به اعتراف وزیر نفت عربستان فعالیت این دوپالایشگاه که روزانه حدود 7/5 میلیون بشکه نفت تولید می کرد کاملا متوقف شده است. اعترافی که نشان دهنده موثر بودن عملیات یمنی ها است و تاکید دارد که حجم آسیب ها بسیار زیاد است.
با توجه به کسری بودجه شدیدی که عربستان به دلیل جنگ یمن و حمایت از گروه های تروریستی – تکفیری در سطح منطقه، یمن، سوریه، عراق، لبنان، نیجریه، افغانستان و حتی پاکستان و نیز باج دادن به قدرت های غربی مانند امریکا و انگلیس و فرانسه، با آن روبرو است، کاهش بیش از 50 درصد از درآمدهای نفتی این کشور می تواند مشکلات و چالش های سعودی را وارد مرحله بسیار حادی کند.
حاکمان سعودی جنگ علیه یمن را در حالی شروع کردند که اطمینان داشتند حداکثر 3 هفته به درازا بکشد اما 5 سال گذشته است و نه تنها موفقیتی کسب نکرده اند بلکه معادله درگیری با تغییرات بسیار زیادی همراه شده است و اینکه پایه های حکومت سعودی لرزان شده است. طولانی شدن جنگ و قدم نهادن یمن به مرحله تهاجم روحیه نظامیان سعودی را تضعیف کرده است و عملیات اخیر می تواند نظامیان را به سمت اتخاذ تصمیمات دیگری که ضرورتا هم راستا با اراده دربار سعودی نیست، سوق دهد.
رقابت و به تعبیری جنگ برای رسیدن به راس هرم قدرت در خاندان سعودی میان بیش از 4 هزار به اصطلاح شاهزاده، همواره وجود داشته است. با طولانی شدن جنگ یمن این جنگ درون خاندانی ابعاد جدیدی یافته است. تحلیلگران معتقدند عملیات های راهبردی یمن می تواند موجب تشدید این جنگ داخلی خاندان سعودی سعودی شود. کما اینکه جریان های مخالف بن سلمان با جمع شدن پیرامون احمد بن عبدالعزیز برادر ملک سلمان، اعتراضات خود را به انحاء گوناگون مطرح کرده اند. حدود یکسال پیش بن سلمان توسط شاهزادگان مخالف ترور شد که پس مدتی بستری شدن توانست از آن حادثه جان به در برد.
عربستان در نظر داشت برای تامین کسری بودجه خود به میران 5% سهام آرامکو را در بورس به فروش برساند. بر اساس محاسبات ارزش 5% درصد سهام این شرکت حدود 200 الی 500 میلیارد دلار است. تحلیلگران معتقدند انتخاب زمان این عملیات از سوی انقلابیون یمن بسیار هوشیارانه بوده است و از آنجا که خرید سهام این شرکت با ریسک بسیار بالایی همراه است، به نظر می رسد که استقبال چندانی از آن نشود که این موضوع می تواند عربستان را با مشکلات زیادی روبرو سازد.
امریکا با همکاری برخی کشورهای عربی منطقه از جمله عربستان تلاش دارد با تشدید تحریم ایران خصوصا توقف صادرات نفت، این کشور را به مرحله سازش و تسلیم در مقابل خود برساند. ایران هم بارها اعلام کرده است که اگر نتواند نفت صادر کند هیچ کشوری در منطقه قادر به فروش نفت نخواهد بود. حملات یمن به مراکز نفتی عربستان در واقع به نوعی کمک به تحقق تصمیم ایران محسوب می شود و هشداری به امریکا و حکومت های همراه با آن است.
این حادثه بی تردید قیمت نفت را حداقل به میزان 20 درصد در گام اول افزایش خواهد داد. موضوعی که می تواند تبعات زیادی را بر صنایع کشورهای بزرگ صنعتی تحمیل کند.