تحولات لیبی نیز خود دریچه ای برای حل چالش ادلب گشوده است. ترکیه با تشدید درگیری ها در لیبی و قوی شدن جبهه حامیان بین المللی حفتر تمرکز خود را به سوی آن سوی مدیترانه و شمال آفریقا گذاشته است؛ در واقع اردوغان به خوبی میداند که اگر ترکیه جبهه لیبی را به رقبا واگذار کند در انتخابات آینده با مشکلات بزرگی روبرو خواهد شد
الوقت- پیشروی های ارتش سوریه در حومه ادلب، پس از یک وقفه کوتاه‌مدت که بنا بر توافق مسکو میان روسیه و ترکیه در 12 ژانویه (22 دی) به وجود آمده بود، از سر گرفته شده و طی روزهای گذشته مناطق بیشتری از حومه ادلب از کنترل تروریستها خارج گردید. آتش بس در ادلب به میانجیگری روسیه و ترکیه از روز یکشنبه، ۲۲ دی، اجرایی شد که پس از دو روز توسط تروریست‌های تحریر الشام نقض شد.
در جریان این درگیری‌ها ارتش سوریه و متحدانش از محور مقاومت توانست در حومه ادلب، نیروهای مسلح را از دو شهرک "سمکه" و "خوین الشعر" بیرون کند. همچنین در این پیشروی خطوط دفاعی افراد مسلح را در دو جبهه جمعیت الزهرا و تپه الشویحنه شکستند و به ترتیب بر مناطقی از غرب حلب تسلط یافتند.
این پیشروی‌ها نقش بسیار مهمی در شکستن روحیه ترویست‌هایی داشته است که به شدت نسبت به آینده تحولات نگران بوده و از هم اکنون به دنبال راهی برای فرار از سوریه هستند. گروه‌های تروریستی تکفیری همانند تحریر الشام (جبهه النصره سابق) که بخش زیادی از ادلب را در کنترل دارند به دلیل آنکه از یکسو توافقات آتش بس برای خروج غیرنظامیان از منطقه و در نتیجه امکان تشدید فشارها در آینده را به زیان خود می دانند (به دلیل استفاده تروریستها از غیرنظامیان به عنوان سپر انسانی) و از سوی دیگر از دست دادن حلب در سال 2016 را حاصل تبانی پشت پرده ترکیه و روس‌ها می‌دانند، از پایبندی به این توافقات سر باز زده و بلافاصله به نقض آتش بس مسکو اقدام کردند.
در همین راستا وزارت خارجه سوریه 5 بهمن در نامه ای به شورای امنیت وزارت خارجه سوریه اعلام کرد: با گذشت حدود دو هفته از راه اندازی گذرگاه های انسانی و راه اندازی مراکز درمانی و وسایل حمل و نقل در مناطقی همچون "ابوالظهور"، "الهبیط" و "الحاضر" در حومه ادلب و حلب برای نجات غیرنظامیان، تروریست ها همچنان مانع خروج شهروندان از مناطق مسکونی می شوند و آنانی که قصد استفاده از این مسیرها را دارند، مورد هدف قرار می دهند.
این وزارتخانه همچنین از دبیرکل سازمان ملل و رییس شورای امینت درخواست کرد اقدامی برای خروج غیرنظامیان از گذرگاه های انسانی اختصاص داده شده در ادلب و حلب انجام دهند.
عزم سوریه برای سوزاندن کارت ادلب
ادلب که ۱۱ درصد از خاک سوریه را تشکیل می دهد تنها استان باقی مانده در اشغال گروه‌های تروریستی است که خود را در زمره معارضین نظامی علیه دولت مرکزی عنوان می‌کنند. بر همین اساس تداوم کنترل این استان از اهمیت راهبردی برای معارضین به منظور نقش آفرینی در تحولات آینده سوریه بویژه فرآیند سیاسی برخوردار است. در حالی که پیروزی دمشق در بحران چندین ساله سوریه در مبارزه با تروریسم قطعی می باشد معارضین تحت حمایت دولت‌های خارجی در تلاش هستند تا شکست‌های خود در عرصه میدانی تحولات را به پیروزی در عرصه سیاسی تبدیل کنند لذا با زیاده‌خواهی و کارشکنی در مسیر نشست گفتگوهای قانون اساسی که دور نخست آن با نظارت سازمان ملل در ژنو سویس از ماه اکتبر آغاز شد، موجبات به بن بست رسیدن آن را فراهم کردند.
در این شرایط دولت سوریه که از یکسو بر اساس قوانین بین المللی و خواست عمومی مردم سوریه که خواهان پایان حضور تروریست‌های تکفیری جنایتکار در کشور خود هستند و از سوی دیگر به دنبال گرفتن اهرم کارت ادلب از تروریست‌های کت و شلواری تحت عنوان معارضین در معادلات سیاسی می باشد عزم خود را برای حداقل گرفتن بخش مهمی از ادلب تا هفته‌های آنیده جزم کرده است.
ناامیدی روسیه از میز مذاکره
هرگاه دولت سوریه عملیات آزادسازی ادلب را به پیش برده است اردوغان به سفر مسکو و توافق با پوتین به عنوان چاره‌ای برای جلوگیری از سقوط ادلب اندیشیده است. با این وجود به نظر میرسد نقض مکرر توافقات و اثبات ناتوانی آنکارا در واداشتن گروه‌های ترویستی در پایبندی به آتش بس نهایتاً مسکو را به این سمت سوق داده که حداقل تلاشی جدی برای جلوگیری از تداوم عملیات ادلب توسط ارتش سوریه صورت ندهد.
در این راستا می توان به دیدار (8 بهمن) بشار اسد و هیئت بلندپایه روسی اشاره کرد که به به نقل از خبرگزاری رسمی سوریه (سانا)، در جریان این دیدار شامل الکساندر لاورنتیف، فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه و سرگئی ورشینین، معاون وزیر امور خارجه این کشور و هیئت همراه آنها تحولات جاری در حلب و ادلب بویژه اهمیت عملیات ارتش سوریه با حمایت روسیه در شرایط سنگ اندازی دخالت‌های خارجی در مسیر فرآیند سیاسی تاکید شد.
این سفر در حالی صورت میگیرد که هفته گذشته ( 4 بهمن) لاوروف وزیر خارجه روسیه در دیدار با «گیر پدرسون»، نماینده سازمان ملل در امور سوریه گفت: حضور ترریست‌ها در سوریه تقریبا تمام شده است. تروریستها در برابر اقدامات بشردوستانه در سوریه اختلال ایجاد می‌کنند که این اقدام نیازمند پاسخی واقعی است.
ترکیه ناچار از چشم پوشی بر ادلب
اما تلاش های ترکیه برای حفظ آتش بس و توقف حملات ارتش سوریه در حالی به شکست انجامیده که به نظر میرسد آنکارا به مرور نبست به حفظ ادلب توسط تروریستها ناامید می شود. اولاً مسیر توجیهات قانونی ترکیه برای دفاع از آتش‌بس با توجه به تسلط تحریرالشام بربخش اعظم ادلب تقریباً مسدود است. از سوی دیگر تسلط بر بخشی از مناطق کردنشین شمالی در عملیات اخیر (چشمه صلح) و همچنین تحولات لیبی تاثیرات خود را بر تغییر اولویت‌های آنکارا در حفظ ادلب گذاشته است اگرچه ترکیه همچنان نسبت به نتایج عملیات ارتش سوریه که می توان به ایجاد موج جدید آوارگان برای ورود به خاک این کشور بیانجامد نگران است.
ترکیه جلوگیری از تسلط نیروهای پ ی د و شاخه نظامی آن ی پ گ بر مناطق شمالی سوریه را مهمترین هدف خود در تحولات سوریه قرار داده است که این چالش با نرمش های غرب و شرق تاحدودی رفع شده و آنکارا اکنون بخش زیادی از این مناطق را در کنترل خود دارد. این امر میتواند با توجه به اینکه سوریه علاوه بر مبادله تجاری بین دو کشور ، دروازه اقتصادی ترکیه به جهان عرب ، به ویژه خلیج فارس است موجب تلاش آنکارا برای گشوندن روزنه‌های برقراری مجدد روابط با دمشق شود چنانکه مقامات ترکیه بارها از وجود تماس های پشت پرده با دمشق خبر داده اند. ترکیه نهایتاً باید مناطق تحت کنترل خود را به دمشق واگذار کند و با این چشم انداز بهترین راه حل برای آنکارا دستیابی به توافقی مشابه توافق آدانا با دمشق می باشد که سهل الصولتر از پذیرش ریسک رویارویی نظامی با دمشق در آینده خواهد بود.
از بعدی دیگر تحولات لیبی نیز خود دریچه ای برای حل چالش ادلب گشوده است. ترکیه با تشدید درگیری ها در لیبی و قوی شدن جبهه حامیان بین المللی حفتر تمرکز خود را به سوی آن سوی مدیترانه و شمل آفریقا گذاشته است و خبرها حاکی از اعزام تروریست‌های ادلب به میدان جنگ لیبی می باشد. در واقع اردوغان به خوبی میداند که اگر ترکیه جبهه لیبی را به رقبا واگذار کند اردوغان در انتخابات آینده با مشکلات بزرگی روبرو خواهد شد. او اکنون از مزیت استفاده از تهدید کردها یا برگه رونق اقتصادی بهره نمی برد.