چهار دلیل مخالفت آمریکا با خرید اس 400 از سوی عراق

در حالی که عدم گردن نهادن مقامات آمریکایی به مصوبه پارلمان عراق در مورد خروج نیروهای خارجی، حساسیت جامعه و نخبگان این کشور نسبت به رفتار مداخله‌جویانه و قیم‌مآبانه واشنگتن افزایش یافته است، اخیرا نیز بنا بر گزارش منابع خبر عراقی «متیو تولر»، سفیر ایالات متحده آمریکا در بغداد، نسبت به خرید سامانه دفاع موشکی روسی به دولتمردان عراقی هشدار داده است. این هشدار در شرایطی است که در اواخر سال گذشته میلادی (2020) نمایندگان پارلمان عراق از فشار شدید واشنگتن بر وزارت دفاع عراق برای عدم همکاری نظامی با مسکو هشدار داده بودند. اکنون این پرسش قابل طرح است چرا دولت آمریکا نسبت به خرید سامانه دفاعی روسی از سوی عراق نگران است و مقامات بغداد را برای ممانعت از انجام چنین معامله‌ای تهدید می‌کند؟ در این زمینه می‌توان چهار محور اساسی را مورد اشاره قرار داد.   خط قرمز واشنگتن نسبت به نفوذ روسیه در عراق دولت آمریکا پس از اشغال کشور عراق در سال 2003 همواره در تعامل با حکومت بغداد، از جایگاه فرادست یا به عبارت دیگر نوعی رابطه حاکم و محکومی اعلام موضع کرده است. از دیدگاه رهبران سیاسی و استراتژیست‌های آمریکایی، در عراق جدید باید واشنگتن در مقام ناجی ملت عراق برای رهایی از حکومت بعث همچنان نقش اول را داشته باشد و سیاست و حکمرانی در این کشور در راستای اهداف آن‌ها باشد. در همین راستا، واشنگتن در سال‌های ماببن 2007 و 2008 پیمان‌نامه استراتژیک امنیتی و نظامی را با بغداد به منظور تحکیم قدرت و جایگاه خود در عراق به امضا رساند. در سال 2020 نیز با ورود عراق به دوران پساداعش، مجددا دولت ترامپ در پی اتعفاد توافق‌نامه‌ایی جدید با دولت عراق بوده است. بر این اساس از نگاه رهبران سیاسی آمریکا، عراق باید جولانگاه و کانون نفوذ و قدرت آن‌ها باشد و هیچ کشور دیگری، به ویژه روسیه نباید در بغداد نفوذ داشته باشد. در این میان، آمریکایی‌ها همواره نفوذ سیاسی، اقتصادی و به‌ویژه نظامی روسیه در عراق را در مقام تهدیدی برای منافع خود ارزیابی کرده و همواره نسبت به پیامدهای هر گونه همکاری نظامی میان بغداد و مسکو هشدار داده‌اند. متیو تولر، سفیر آمریکا در بغداد نیز اخیرا درباره پیامدهای خرید سامانه دفاعی S300 یا  S400از روسیه به وزارت دفاع عراق هشدار داده و تأکید کرده است که در صورتی عراق از روسیه سامانه دفاع موشکی بخرد، در لیست تحریم‌های سنگین قرار می‌گیرد. در حقیقت هشدارهای واشنگتن در سال‌های گذشته موجب شده عراق مجبور به خرید ۶ رادار از نوع Ground Master ۴۰۰ از فرانسه شود. در مجموع هر گونه نفوذ روسیه در عراق برای آمریکا در معنای خط قرمز تلقی می‌شود.   خواست آمریکا برای حفظ سلطه بر آسمان عراق آسمان عراق به دلیل نبود رادارهای نظامی و پدافند هوایی مناسب، در برابر پرواز پرنده‌های متجاوز آسیب‌پذیر است. این موضوع همواره به میدانی تبدیل شده که جنگنده‌ها و پهپادهای آمریکا و دیگر کشورها، هر گاه که اراده کنند در آسمان عراق پرواز کنند اما در این میان نکته قابل توجه را می‌توان در برنامه واشنگتن برای حفظ سلطه بر آسمان این کشور دانست. آمریکایی‌ها طی سال‌های گذشته کاملا بر آسمان عراق احاطه داشته و از همین امر برای پیاده کردن نقشه‌های شوم خود علیه نیروهای حاضر در محور مقاومت بهره گرفته‌اند. نماد بارز این امر در عملیات ترور شهیدان مقاومت، سپهبد قاسم سلیمانی و «ابومهدی المهندس»، جانشین سابق رئیس سازمان الحشد الشعبی عراق قابل ردگیری است. همچنین، آمریکایی‌ها بارها از این موضوع برای حمله به مواضع حشد الشعبی بهره گرفته‌اند و با کنترل حشدالشعبی بر مرزهای شمال غربی با سوریه که انتقال زمینی تروریست‌های داعشی به خاک عراق را سخت کرده است گزارش‌های مختلفی از هلی برن هوایی این نیروها توسط بالگردهای آمریکایی وجود دارد. لذا طبیعی به نظر می‌رسد که آن‌ها مخالف استقرار یک سامانه دفاع موشکی قوی در عراق باشند؛ زیرا در چنین شرایطی دیگری برتری و سلطه آن‌ها بر آسمان عراق از میان خواهد رفت و دیگر نمی‌توانند برنامه‌های خود را همانند سابق پیش ببرند.   تداوم آسیب‌پذیری عراق در برابر عملیات جاسوسی رژیم صهیونیستی یکی دیگر از دلایل آمریکا برای مخالفت با خرید سامانه دفاع موشکی پیشرفته روسیه از سوی عراق را می‌توان همکاری و همیاری با رژیم صهیوینستی دانست. طی سال‌های گشته رژیم صهیونیستی بارها پهپادهای جاسوسی خود را بر فراز آسمان عراق به پرواز در آورده است اما به دلایل ضعف رادارها و نبود سامانه دفاع موشکی هیچ‌گاه مزاحمتی برای آن‌ها ایجاد نشده است. اکنون در صورت استقرار سامانه دفاع موشکی روسیه به طور حتم برتری استراتژیک رژیم صهیونیستی از میان خواهد رفت و این نیز در راستای خواست آمریکا قرار ندارد.   معمای باقی ماندن آمریکا در شمال عراق و سامانه دفاع موشکی دیگر موضوع مهم برای آمریکا در ارتباط با موضع همکاری نظامی میان مسکو و بغداد مربوط به خنثی کردن توجیح «ضرورت باقی ماندن آمریکا برای حراست از آسمان عراق» می‌باشد. از یک سو، آمریکا همواره به بهانه حفظ امنیت هوایی عراق، خواهان ابقای نیروهای خود در این کشور شده است. از سوی دیگر، حکومت اقلیم کردستان نیز به بهانه این‌که بغداد توانایی حفاظت از امنیت شمال کشور را ندارد، خواهان باقی ماندن آمریکایی‌ها در عراق بوده است. اما اکنون استقرار سامانه دفاع موشکی روسی همانند اس 400 موجب رد این بهانه‌ها خواهد شد. حتی استقرار سامانه اس 400 می‌تواند پایانی بر تجاوزات جنگنده‌های ترکیه به مرزهای شمال عراق باشد که به نظر می‌رسد این موضوع هم بر خلاف خواست و اراده اربیل است.