اهداف و پیام‌های سفر وزیر خارجه قطر به ایران
حضور وزیر خارجه قطر در تهران پیامی نمادین به این کشورها و همچنین جمهوری اسلامی ایران است که قطر همچنان سیاست مستقلانه خود در حفظ روابط دوستانه با همسایه قدرتمند شمالی و دوست این کشور در دوران سخت تحریم‌ها را حفظ خواهد کرد
محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی وزیرخارجه قطر امروز (دوشنبه) راهی تهران می‌شود تا با مقامات ایرانی در مورد روابط دوجانبه فی‌مابین و موضوعات منطقه‌ای بین‌المللی گفتگو کند. ایران و قطر در سالهای اخیر به سمت تقویت روابط سیاسی و اقتصادی خیز برداشته‌اند و اکنون مناسبات دوستانه میان دو کشور حاکم می‌باشد. از طرف دیگر تحولات منطقه‌ای در پی روی کار آمدن دولت جدید آمریکا ضرورت هماهنگی و همکاری میان ایران و قطر برای مواجه شدن با شرایط جدید را می‌طلبد. مع الوصف می‌توان اهداف سفر وزیر خارجه قطر به ایران را در دو سطح مورد بررسی قرار داد.
تأکید قطر بر حفظ مناسبات دوستانه با ایران
سفر امروز وزیر خارجه قطر به تهران اولین بازدید مقامات بلندپایه قطری از ایران پس از مصالحه در شورای همکاری خلیج فارس می‌باشد. در پی آخرین نشست سران شورای همکاری در شهر العلا عربستان که در اواسط دی ماه گذشته با حضور شیخ تمیم امیر قطر برگزار شد، کشورهای عربستان، امارات، بحرین و مصر تحریم‌ها علیه دوحه را پایان دادند و بدین ترتیب گام ابتدایی برای حل بحران سه سال و نیمه در شورای همکاری برداشته شد. در این میان از آنجا که یکی از اهداف اصلی کشورهای تحریم کننده در آغاز بحران در ژوئن 2017 تأثیرگذاری بر سیاست منطقه‌ای دوحه در خصوص روابط با ایران و همچنین اخوانی‌ها بود، و همچنین کشورهای عربستان و امارات و بحرین حتی در فضای پسامصالحه نیز چنین درخواستی را مجدداً مطرح کرده‌اند، از این رو حضور وزیر خارجه قطر در تهران پیامی نمادین به این کشورها و همچنین جمهوری اسلامی ایران است که قطر همچنان سیاست مستقلانه خود در حفظ روابط دوستانه با همسایه قدرتمند شمالی و دوست این کشور در دوران سخت تحریم‌ها را حفظ خواهد کرد. لذا بخش مهمی از رایزنی‌های وزیر خارجه قطر در تهران مربوط به توضیح کیفیت و چندوچون شرایط مصالحه با شرکای ایرانی خواهد بود.
در طرف مقابل ایران نیز همواره و بویژه در دوران تحریم‌های یکجانبه آمریکا به دنبال تبدیل کردن همکاری‌های سیاسی به فرصت‌های گسترش شراکت‌های اقتصادی با همسایگان، به عنوان یکی از اولویت‌های مهم دیپلماسی در سیاست خارجی بوده است. لذا بخش دیگری از رایزنی‌های وزیر خارجه قطر برای گسترش مناسبات اقتصادی میان دو کشور می‌تواند باشد بویژه که دوحه خود را برای میزبانی از مسابقات جام جهانی فوتبال در سال 2022 آماده می‌کند.
میانجی‌گری قطر در ماراتن برجامی و گفتگوهای منطقه‌ای
اما فارغ از مناسبات دوجانبه شاید بتوان از وجود یک مأموریت سری در سفر یکباره وزیر خارجه قطر به تهران سخن گفت. قطر در هفته‌های گذشته بارها در مورد آمادگی هم برای میانجی‌گری در روابط میان تهران با کشورهای شورای همکاری (امارات و عربستان) و همچنین میانجی‌گری برای تسهیل توافق بر سر بازگشت آمریکا به برجام خبر داده بود. در این رابطه «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پیش از ظهر امروز (دوشنبه) در نشست خبری درباره تلاش قطر برای احیای برجام میان ایران و آمریکا گفته بود: «از این کمک‌ها استقبال می‌کنیم». اینکه آیا وزیر خارجه قطر حامل پیامی برای تهران باشد و یا برای فهمیدن آخرین مواضع و دیدگاه‌های ایران و بررسی شرایط ایفای نقش میانجی‌گری این سفر را ترتیب داده است موضوعی است که تاکنون از سوی مقامات سیاسی دو کشور رسانه‌ای نشده است. قطر با توجه تگناهای ژئوپلتیکی در نبود عمق استراتژیک سرزمینی و وابستگی حیاتی اقتصادی به حفظ امنیت شریان‌های انتقال انرژی در خلیج فارس و همچنین معمای امنیتی در شورای همکاری حفظ ثبات منطقه‌ای در تنش‌های میان ایران و آمریکا را ضروری می‌بیند.
از طرف دیگر بحث میانجی‌گری قطر برای عملیاتی کردن پیشنهاد ایران در موضوع شروع گفتگوهای منطقه‌ای دقیقاً در راستای نگرش قطر به حفظ ثبات منطقه‌ای قابل تحلیل است. عربستان و امارات تاکنون با اصرار بر تداوم جنگ در یمن، مداخلات بحران‌ساز در اوضاع کشورهای عراق و لبنان و همچنین گرایش به نزدیکی با رژیم صهیونیستی به عنوان بازیگر اخلال‌گر در نظام امنیتی منطقه غرب اسیا، اراده‌ای واقعی برای تنش‌زدایی از خود نشان نداده‌اند. جنگ یمن در حال حاضر به باتلاقی برای سعودی‌ها تبدیل شده است و اصرار بر تداوم جنگ جز پیچیده شدن اوضاع و هزینه‌های بیشتر نتیجه‌ای برای ریاض در پی نخواهد داشت. طبیعتاً ایران مهمترین بازیگری است که می‌تواند در خروج آبرومندانه عربستان از یمن و حل بحران به سعودی‌ها یاری دهد و این امر یکی از محورهای اصلی هرگونه گفتگوی منطقه‌ای با حضور ایران و عربستان خواهد بود.
