اختلافات برسَر تشکیل کابینه لبنان؛تک‌روی حریری ونسخه‌پیچی ماکرون
تشکیل دولت لبنان درحالی با تأخیر مواجه شده است که «سعد الحریری» همچنان بر تک روی در روند چینش اعضای کابینه بر اساس نسخه مداخله جویانه «امانوئل ماکرون» اصرار می ورزد.
رامین حسین آبادیان: در حال حاضر قریب به ۴ ماه از زمان انتصاب «سعد الحریری» به عنوان نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان سپری می‌شود و با این‌حال، او تاکنون در تشکیل دولتِ خود ناکام مانده است. این درحالی است که بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باورند که طولانی‌تر شدن روند تشکیل کابینه لبنان به بروز بحرانی جدید در این کشور منجر خواهد شد.
آخرین گزارش‌ها در خصوص رایزنی‌های نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه جدید لبنان با رهبران سیاسی و شخصیت‌های برجسته احزاب و جریان‌های سیاسی این کشور نشان می‌دهد که او هنوز به چشم انداز روشنی برای تشکیل دولت خود دست نیافته است. در حال حاضر اختلافات میان میشل عون و سعد الحریری بر سَر تشکیل کابینه جدید بیش از پیش تشدید شده است و همین مسأله موجب شده است تا بسیاری، تشکیل دولت جدید در آینده نزدیک را دور از دسترس قلمداد کنند.
یکی از محورهای اختلافی میان سعد الحریری و میشل عون این است که الحریری می‌خواهد وزرای وزارتخانه‌های کلیدی را خود بدون نظر عون، تعیین کندسعد الحریری طی روزهای اخیر با حضور در قصر ریاست جمهوری «بعبدا» دیداری با میشل عون برگزار کرد. درحالی که همگان منتظر حل و فصل نهایی اختلافات دو طرف و اعلام تشکیل دولت جدید بودند اما این دیدار هم در زمینه شکل گیری کابینه جدید کارگشا نبود.
اکنون نیز نقطه نظرات اختلافاتی عون و حریری در این عرصه عمیق‌تر شده است. اختلافات دو طرف دارای ابعاد و جنبه‌های گوناگونی است.
در همین راستا باید گفت که یکی از محورهای اختلافات میان دو طرف، تعداد وزرای دولت است. در واقع، عون و الحریری هنوز نتوانسته‌اند به یک توافق نهایی در خصوص تعداد دقیق وزرای دولت آتی لبنان برسند. افزون بر این، عون و حریری در خصوص وزرایی که باید در برخی وزارتخانه‌ها منصوب شوند، همچنان اختلاف نظر دارند.
نکته قابل تأمل در این زمینه، آن است که «سعد الحریری» برخلاف قانون اساسی لبنان همچنان بر تک روی در روند تشکیل کابینه اصرار می ورزد و معتقد است که خود به تنهایی و بدون جلب نظر میشل عون می‌بایست دولت را تشکیل دهد. این درحالی است که میشل عون معتقد است که طبق قانون اساسی، باید نظر رئیس جمهور در خصوص اسامی وزرایی که قرار است سکان هدایت وزارتخانه‌ها را عهده دار شوند، جلب شود.
این درست همان چیزی است که سعد الحریری آن را نادیده انگاشته است. از همین روی، حریری اصرار دارد تا وزرای وزارتخانه‌های حیاتی را خود به تنهایی و بدون رضایت میشل عون، به پارلمان معرفی کند. به عنوان نمونه، نخست وزیر مأمور تشکیل کابینه لبنان می‌خواهد یک فرد مسیحی را در پست وزارت کشور بگمارد. با این حال، عون معتقد است که او در مقایسه با سعد الحریری، برای انتخاب وزیر کشور از اولویت بیشتری برخوردار است.
میشل عون بر این باور است که سعد الحریری ضمن نادیده گرفتن اختیاراتِ قانونیِ رئیس جمهور، مسیر تک روی در تشکیل کابینه جدید را در پیش گرفته استدر همین راستا، روزنامه «الجمهوریه» در مطلبی با اشاره به اختلافات سعد الحریری و میشل عون در خصوص تشکیل کابینه آورده است: سعد الحریری نمی‌خواهد انتخاب وزیر دادگستری را بر عهده میشل عون بگذارد.
علت این مسأله هم آن است که حریری می ترسد در این صورت به پرونده‌های تعدادی از نزدیکانِ وی که در نهادها و مؤسسات دولتی مسئولیت داشته و یا دارند، رسیدگی شود.
اختلافات میان نخست وزیر مکلف و رئیس جمهور لبنان در خصوص تشکیل کابینه زمانی بیش از پیش نمایان شد که دفتر ریاست جمهوری عون بیانیه‌ای را در این ارتباط صادر کرد. در بیانیه دفتر ریاست جمهوری لبنان در این خصوص تصریح شده است: «متأسفانه الحریری همچنان بر تک روی در روند تشکیل کابینه اصرار دارد».
دفتر ریاست جمهوری لبنان همچنین در بیانیه خود تأکید کرده است: «الحریری قصد ندارد در روند تشکیل کابینه ملاحظات رئیس جمهور را در نظر بگیرد. در نظر گرفتن این ملاحظات در واقع نمایانگر وجود شراکت در تشکیل کابینه خواهد بود». علیرغم فرافکنی‌های برخی رسانه‌های سعودی و آمریکایی در خصوص نقش آفرینی حزب الله لبنان در تشدید اختلافات میان عون و حریری، اما حزب الله موضعی کاملاً سازنده را در این زمینه در پیش گرفته است.
آخرین گزارش‌ها در این خصوص حاکی از آن است که رهبران حزب الله لبنان از مدتها پیش مسیر میانجی گری میان نخست وزیر مکلف و رئیس جمهور لبنان برای حل و فصل اختلافات میان آنها را در پیش گرفته اند. علت این موضع گیری نیز آن است که حزب الله همواره اعلام کرده است منافع و مصالح ملی در تشکیل هرچه سریع‌تر دولت لبنان نهفته است، چرا که مشکلات اقتصادی و نیز مشکلات ناشی از شیوع کرونا ممکن است هر روز بحرانی‌تر شوند.
تاکنون بسیاری از رسانه‌های لبنان از جمله الجمهوریه، البناء، الأخبار و… بر نقش میانجی‌گرایانه و سازنده حزب الله در عرصه تشکیل کابینه جدید لبنان صحه گذاشته اند. این تلاش‌های میانجی‌گرایانه همچنان ادامه دارد اما به نظر می‌رسد که سعد الحریری و حزب متبوعش یعنی جریان المستقبل قصد ندارند از این فرصت بهره برداری نمایند.
امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه اصرار دارد تا وزرای وزارتخانه‌های اصلی در لبنان از مُهره‌های نزدیک به پاریس و غرب باشندیکی از مسائلی که تاکنون مانع از تشکیل دولت لبنان شده است، تداوم دخالت‌های فرانسه در این زمینه و پیروی سعد الحریری از طرح پاریس به طور عام و طرح امانوئل ماکرون به طور خاص، است. هفته گذشته نیز الحریری با حضور در کاخ الیزه در پاریس رایزنی‌هایی را با رئیس جمهور فرانسه در خصوص تشکیل کابینه جدید لبنان انجام داد. ماکرون همچنان نیز تلاش دارد دیدگاه‌های خود در خصوص تشکیل دولت جدید لبنان را به رهبران این کشور دیکته و تحمیل کند.
در حقیقت، امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه به دنبال آن است تا در روند کابینه و به ویژه در خصوص وزارتخانه‌های کلیدی نظیر اقتصاد، انرژی و … مشورت‌های جدی با او صورت پذیرد. به طور کلی، هدف اصلی از دخالت‌های فرانسه در مسیر تشکیل کابینه جدید لبنان فراهم کردن زمینه جهت تشکیل دولتِ بدون حزب‌الله است.
فرانسوی‌ها اصرار دارند تا مُهره های نزدیک به خود و کشورهای غربی مسئولیت‌های وزارتخانه‌های اصلی و کلیدی در لبنان را عهده دار شوند؛ خواسته‌ای که حریری به طور جدی برای محقق شدن آن تلاش می‌کند و موجب تشدید اختلافاتش با عون شده است. در این میان اما روسیه بدون توجه به مرزبندی‌های سیاسی در لبنان و خودداری از مداخله جویی، با ارسال پیامی برای نخست وزیر مکلف این کشور خواستار تشکیل فوری کابینه شده است.
