«مقاومت» بزرگترین چالش «ناتو» در عراق / استراتژی نفوذ در منطقه
استراتژیست لبنانی با اشاره به تصمیم ناتو برای افزایش نیروهای خود در عراق، گفت: حضور نیروهای ناتو در عراق موقت خواهد بود زیرا گروه‌های مقاومت عملکرد نظامی آن را تحت تأثیر قرار خواهند داد.
رامین حسین آبادیان: «ینس استولتنبرگ» دبیرکل سازمان ناتو از تصمیم این سازمان برای افزایش ۸ برابری نیروهای نظامی خود در عراق خبر داد. نکته مهم این تصمیم، این بود که پیش از سخنرانی بایدن در نشست امنیتی مونیخ، مطرح شد. بایدن به موضوع ناتو به عنوان یکی از محورهای برجسته تغییرات در رفتار و سیاست‌های آمریکا نسبت به منطقه اشاره کرد و بگونه ای از لزوم تقویت ناتو در عراق حمایت کرد.
به نظر می‌رسد که قرار است ناتو نقشه جدید نیابتی واشنگتن در منطقه را ایفا می‌کند؛ در حالی‌که ترامپ به دنبال کمرنگ کردن نقش ناتو در رویدادهای منطقه‌ای و جهان بود. دبیرکل ناتو در خصوص افزایش نیروهای این سازمان در عراق گفته است: «درحال حاضر ۵۰۰ نیروی نظامی ناتو در عراق حضور دارند و براساس تصمیم اتخاذ شده توسط وزرای دفاع عضو این سازمان، شمار نیروهای مذکور به ۴۰۰۰ تَن افزایش پیدا خواهد کرد».
ینس استولتنبرگ در ادامه اظهارات خود در این زمینه مدعی شد: «دلیل اصلی و اساسی افزایش شمار نیروهای ناتو در عراق ممانعت از قدرت یافتن مجدد تروریسمِ تکفیری داعش در این کشور است». در همین ارتباط، گفتگویی را با «امین حطیط» استراتژیست لبنانی و تحلیلگر امور نظامی و راهبردی لبنان ترتیب داده است که مشروح آن را مطالعه می‌کنید؛
*همانطور که می‌دانید «ینس استولتنبرگ» دبیرکل سازمان «پیمان آتلانتیک شمالی» موسوم به «ناتو» از تصمیم این سازمان برای افزایش ۸ برابری نیروهای نظامی خود در خاک عراق خبر داده است. ایالات متحده آمریکا نیز از این اقدام ناتو حمایت می‌کند. به نظر شما دلیل یا دلایل بازگشت ایالات متحده آمریکا به حمایت از اقدامات ناتو در منطقه به ویژه در عراق چیست؟
تصمیم سازمان ناتو برای افزایش نیروهای نظامی خود در خاک عراق در چارچوب بازنگری در استراتژی ایالات متحده آمریکا به طور عام و نیز استراتژی سازمان ناتو به طور خاص، صورت می‌پذیرد. در واقع، آمریکا و غرب از رهگذر افزایش نیروهای ناتو در عراق به دنبال تحقق ۴ هدف اصلی و اساسی هستند.
آمریکا و غرب از رهگذر افزایش نیروهای «ناتو» در عراق به دنبال بسط نفوذ خود در منطقه غرب آسیا هستندهدف اصلی آمریکا و غرب، مسدود کردن جبهه‌های مختلف در منطقه و به ویژه عراق است. هدف دیگری که آنها دنبال می‌کنند، نوعی قدرت‌نمایی نظامی در منطقه است. از سوی دیگر، آمریکا و غرب به تدریج قصد دارند از رهگذر استراتژی‌های جدید در غرب آسیا، نفوذ خود در منطقه را گسترش دهند.
این نکته را نیز باید در نظر گرفت که خودِ ناتو نیز به طور خاص، هدف ویژه ای را دنبال می‌کند و آن، این است که پس از کاهش شمار نظامیان آمریکا در عراق، به گونه‌ای آرایش نظامی پیدا کند که قدرتش تضعیف نشود.
برخلاف آنچه که مقامات ناتو می‌گویند، من گمان نمی‌کنم که تعداد نیروهایشان در عراق به مرور زمان به ۲۰ هزار نفر برسد. سقف تعداد نیروهایی که ناتو در نهایت خواهد توانست آنها را در عراق مستقر سازد بین ۶ تا ۸ هزار نیرو خواهد بود و نه بیشتر. در این میان، باید به این نکته نیز توجه داشت که این حضور نظامی ناتو نیز موقت خواهد بود و نه دائمی، زیرا آنها با چالش بزرگی به نام گروه‌های مقاومت مواجه هستند و طبیعتاً فشارهای این گروه‌ها موجب خواهد شد تا عملکرد ناتو در عراق تحت تأثیر قرار گیرد.
*به نظر شما آیا تصمیم سازمان ناتو برای افزایش نیروهای نظامی خود در عراق ارتباطی با نقش آفرینی ترکیه در این کشور و نیز اختلافات میان آنکارا و واشنگتن دارد؟
در نهایت باید این نکته را در نظر گرفت که ترکیه خود یکی از اعضای سازمان ناتو محسوب می‌شود. آنچه که در حال حاضر توسط ناتو در عراق در حال انجام است، در چارچوب تقسیم مسئولیت‌ها میان آمریکا و غرب قرار می‌گیرد. ترکیه پروژه‌های خاص خود را در سوریه و عراق دارد اما زمانی که ناتو تصمیمی می‌گیرد، ترکیه نیز باید به ناچار از این تصمیم پیروی کند و در چارچوب استراتژی جدید حرکت کند.
اقدام ناتو در افزایش نیروهای نظامی‌اش در عراق در چارچوب تقسیم مسئولیت‌ها میان آمریکا و غرب صورت می‌پذیرداین یک واقعیت انکارناپذیر است که ترکیه در سیاست‌هایی که تاکنون در منطقه اتخاذ کرده است، از حمایت‌ها و پشتیبانی‌های ایالات متحده آمریکا و سازمان ناتو برخوردار بوده است. این بدان معناست که اگر چراغ سبز آمریکا و ناتو به ترکیه نبود، اکنون آنکارا در عرصه تحولات منطقه‌ای به صورتی که تاکنون مشاهده کرده‌اید، رفتار نمی‌کرد.
لذا من شخصاً بر این باورم که اساساً اختلافی میان آمریکا، ناتو و ترکیه وجود ندارد و آنها اختلاف نظری در خصوص تحولات منطقه‌ای با یکدیگر ندارند. اگر هم اختلاف نظری وجود داشته باشد، یک اختلاف نظر استراتژیک و راهبردی نیست، بلکه یک اختلاف نظرِ میدانیِ موقت و قابل حل و فصل است. بر این اساس، گمان نمی‌کنم که افزایش نیروهای ناتو در عراق ارتباطی با روابط میان آنکارا و واشنگتن داشته باشد.
*برخی کارشناسان و ناظران سیاسی بر این باورند که ایالات متحده آمریکا به دنبال جاگزین کردن سازمان ناتو و کاهش دادن هزینه‌های خود در منطقه است. این دیدگاه از نظر شما تا چه اندازه‌ای اعتبار دارد؟
به هر حال، آمریکایی‌ها در طول سالهای گذشته متحمل شکست‌های سنگینی در منطقه شدند و نتوانستند به اهداف خود در منطقه جامه عمل بپوشانند. طبیعی است که در این شرایط، آنها به فکر کاهش هزینه‌های خود باشند. با تمامی اینها، من بر این باورم که آمریکا با سازمان ناتو در زمینه افزایش تعداد نیروهای این سازمان در عراق هماهنگ است و اینگونه نیست که دو طرف در عراق از یکدیگر جدا باشند.
*اعلام تصمیم افزایش نیروهای نظامی ناتو در خاک عراق توسط دبیرکل این سازمان همزمان با افزایش تحرکات تروریست‌های تکفیری داعش به ویژه در سوریه و عراق اتفاق افتاد. شما همزمانی این رویدادها با یکدیگر را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
آمریکا می‌خواهد این پیام را مخابره کند که در عراق و منطقه تنها نیست و سازمان ناتو به طور کامل در کنار آن قرار داردهمه ما می‌دانیم که تروریست‌های تکفیری داعش همواره ابزار ایالات متحده آمریکا در منطقه بوده‌اند. در واقع، آمریکا از تکفیریهای داعش به عنوان بهانه‌ای برای حضور نظامی خود در سراسر منطقه استفاده کرده است. زمانی ما شاهد آن بودیم که آمریکا از صدام معدوم به عنوان پُلی برای حضور در کشورهای حاشیه خلیج فارس استفاده کرد و اکنون نیز با استفاده از داعش همین کار را انجام می‌دهد.
آمریکا، داعش را در منطقه ایجاد کرد اما پس از مدتی آن را پُلی برای بازگشت به عراق و نفوذ در سوریه قرار داد. اکنون نیز واشنگتن استراتژی احیای داعش در منطقه را در دستور کار خود قرار داده است تا از این رهگذر، یک پشتوانه نظامی برای دیپلماسی ادعایی خود ایجاد کرده باشد. پیام افزایش نیروهای ناتو در عراق همزمان با تشدید تحرکات داعش در این کشور این است که آمریکا می‌خواهد بگوید که در میدان، تنها نیست و سازمان ناتو به طور کامل در کنار آن قرار دارد.
